tag:blogger.com,1999:blog-1835635675956077897.post6759419984296663677..comments2023-07-05T00:10:30.450+03:00Comments on ΑΚΕΠ: Τρία κείμενα για την μετωνυμική-μεταφορική γλώσσα κλπ.ΑΚΕΠhttp://www.blogger.com/profile/15414097792758797619noreply@blogger.comBlogger2125tag:blogger.com,1999:blog-1835635675956077897.post-20688961682334405032014-04-06T05:28:45.499+03:002014-04-06T05:28:45.499+03:00(συνέχεια προηγούμενου σχολίου)
Από το λεξικό του...(συνέχεια προηγούμενου σχολίου)<br /><br />Από το λεξικό του ΠΑΠΥΡΟΥ:<br /><br />Υπαλλαγή: /υπαλλαγή (ΝΜΑ) [υπαλλάσσω], αμοιβαία διαδοχή, εναλλαγή // (νεοελλ.) 1.(Γραμματική) α) σχήμα λόγου κατά το οποίο χρησιμοποιείται το όνομα του δημιουργού στη θέση του δημιουργήματος, αυτό που περιέχει κάτι αντί για το περιεχόμενό του και αντιστρόφως, το αφηρημένο ουσιαστικό αντί του συγκεκριμένου, αλλιώς μετωνυμία.<br /><br />Μετωνυμία: (ΑΜ μετωνυμία) [μετώνυμος] / είδος λεκτικού τρόπου κατά τον οποίο χρησιμοποιείται άλλη λέξη αντί αυτής που απαιτείται κατά κυριολεξία, όπως π.χ. Άρης αντί πολέμου, Θέμις αντί δικαιοσύνη // (νεοελλ.) το σχήμα της υπαλλαγής.<br /><br />Από τη Βικιπαίδεια:<br />Κοινά ονόματα είναι αυτά που περιγράφουν ένα συγκεκριμένο είδος (σύνολο ομοειδών) πραγμάτων, (π.χ. άνθρωπος, λουλούδι,) τα οποία επιπρόσθετα λέγονται και συγκεκριμένα ουσιαστικά, ή ουσιαστικά που αναφέρονται σε ιδιότητα ή κατάσταση, (π.χ. τρέξιμο, φουρτούνα, χαρά κ.λπ.) τα οποία επιπρόσθετα λέγονται και αφηρημένα ουσιαστικά.<br /><br /><br />ΥΓ: Θα αναρτηθούν σύντομα πολλά παραδείγματα μετωνυμίας-υπαλλαγής-μεταφοράς, που χρησιμοποιούνται στην καθομιλουμένη, π.χ. «βρέχει καρεκλοπόδαρα», π.χ. «ούτε Κίνα, ούτε Βορ. Κορέα, ούτε Κούβα». Οι όροι μετωνυμία-υπαλλαγή-μεταφορά-συνεκδοχή είναι συνώνυμοι, και κάθε φορά σε μιά πρόταση χρησιμοποιείται εκείνος ο όρος που αποδίδει πληρέστερα το νόημα της συγκεκριμένης πρότασης, δηλαδή τη συγκεκριμένη απόχρωση της έννοιας που πρέπει να υπογραμμιστεί.<br /><br />Η υπαλλαγή, άλλοτε περιγράφει την πραγματικότητα και την αλήθεια, κι άλλοτε χρησιμοποιείται σκόπιμα για να τη συγαλύψει και να την συσκοτίσει. Παράδειγμα: όταν οι αριστεροί μιλάνε για "σοσιαλισμό" εννοούν τον "κρατικό καπιταλισμό". Ο κρατικός καπιταλισμός δηλαδή ονομάζεται "σοσιαλισμός". Στο παράδειγμα αυτό η υπαλλαγή είναι μετωνυμική.Anonymousnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-1835635675956077897.post-38511167757004935452014-04-06T05:25:42.068+03:002014-04-06T05:25:42.068+03:00Επίθ.: Μετωνυμικός, -ή, -ό. Επίρρημα: Μετωνυμικώς
...Επίθ.: Μετωνυμικός, -ή, -ό. Επίρρημα: Μετωνυμικώς<br /><br />Από το ΛΕΞΙΚΟ ΠΡΩΙΑΣ:<br /><br />Μετωνυμία (η): λεκτικός τρόπος καθ’ όν χρησιμοποιείται λέξις άλλη αυτής της κυριολεκτούμενης, ως π.χ. «η Θέμις», αντί «δικαιοσύνη» // «το προπύργιον της ελευθερίας», αντί «ο πρόμαχος»// «παρευρέθησαν όλαι αι κοσμικαί Αθήναι», αντί «όλοι οι κοσμικοί Αθηναίοι»// «ο Σολωμός έχει λυρικήν έξαρσιν», αντί «η ποίηση του Σολωμού». Επιθετ. μετωνυμικός, μετωνυμική, μετωνυμικόν. Επιρρ. μετωνυμικώς.<br /><br />Υπαλλαγή (η): εναλλαγή//(συντακτ.), λεκτικόν σχήμα καθ’ ό λέγεται το περιέχον αντί του περιεχομένου, ή το αφηρημένον ουσιαστικόν αντί του συγκεκριμένου, αλλ. μετωνυμία.<br /><br /><br />Μερικές αναφορές από Βικιπαίδεια:<br /><br />Κλασσικό παράδειγμα μετωνυμικής υπαλλαγής είναι η μεταφορά «ο αντίπαλος έγινε λαγός», όπου υπάρχει μεταφορά μιας ιδιότητας του μη ανθρώπινου ουσιαστικού «λαγός», της ταχύτητας με την οποία φεύγει καταδιωκόμενος, στο ανθρώπινο υποκείμενο του ρήματος «έγινε». Εδώ, στο συγκεκριμένο σχήμα λόγου, οι ιδιότητες του στοιχείου Α αποδίδονται ("μεταφέρονται") σε ένα στοιχείο Β, το οποίο έχει διαφορετικά ποιοτικά χαρακτηριστικά από το Α. Το συγκεκριμένο σχήμα λόγου ονομάζεται και μεταφορά.<br /><br /><br />Επίσης, ένα άλλο είδος μετωνυμικής υπαλλαγής είναι η συνεκδοχή. Συνεκδοχή είναι το εκφραστικό-λογοτεχνικό σχήμα κατά το οποίο ένας όρος αντικαθίσταται από έναν άλλο, με τον οποίο βρίσκεται σε σχέση γενικού προς ειδικό ή αντίστροφα. Η πιο συνηθισμένη μορφή συνεκδοχής είναι η χρήση του μέρους αντί για το όλο (pars pro toto) ή του ενός αντί για τους πολλούς. Συνεκδοχή όμως είναι και το αντίστροφο. Παραδείγματα:<br /><br /> Μέρος αντί για όλο:<br /> Να βάλω ένα κεραμίδι πάνω απ’ το κεφάλι μου (εννοούνται σπίτι ολόκληρο, όχι μόνο στέγη, και να καλυφθώ ολόκληρος, όχι μόνο το κεφάλι μου)<br /> Κατά κεφαλήν (ενν. κατ' άτομο)<br /> Όλο αντί για μέρος:<br /> Αμερική (για τις Η.Π.Α.)<br /><br /> Ένα για πολλά:<br /> Ο Έλληνας έχει φιλότιμο (εννοούνται όλοι οι Έλληνες)<br /> Πολλά για ένα:<br /> Είμαστε της άποψης (όταν ο συγγραφέας εννοεί τον εαυτό του, πληθυντικός της μεγαλοπρεπείας)<br /><br /> Το είδος για το γένος:<br /> να βγάλω το ψωμί μου (εννοείται κάθε είδος τροφής)<br /> Το γένος για το είδος:<br /> αυτό το πλάσμα (για έναν άνθρωπο)<br /><br />Επίθετο είναι το μέρος του λόγου που δείχνει ποια ιδιότητα ή ποιότητα έχει το συγκεκριμένο ουσιαστικό της πρότασης.<br /><br />Επίρρημα είναι ένα άκλιτο μέρος του λόγου το οποίο προσδιορίζει ρήματα ή προτάσεις. Κάθε επίρρημα είναι ή ανήκει σε επιρρηματικό σύνολο, το οποίο αποτελείται από περισσότερα επιρρήματα. Σε κάθε γλώσσα συνήθως το επίρρημα δημιουργείται προσθέτοντας στο θέμα και μια κατάληξη, χαρακτηριστική της γλώσσας. Στα ελληνικά υπάρχει και άλλη μία κατηγορία επιρρημάτων, η οποία προήλθε από το σύστοιχο αντικείμενο. Η χαρακτηριστική κατάληξη των επιρρημάτων στα ελληνικά είναι η κατάληξη -ως, η χρήση της οποία έχει πλέον περιοριστεί έναντι της κατάληξης σε -α. Η άλλη κατηγορία επιρρημάτων λήγει σε -α. Αρχικά, σε κάποιες προτάσεις υπήρχε το σύστοιχο αντικείμενο, το οποίο βρισκόταν στην αιτιατική πληθυντικού του ουδέτερου γένους. Αργότερα, το αντικείμενο χρησιμοποιήθηκε στο λόγο σαν επίρρημα και σταδιακά έγινε επίρρημα, καθώς αυτού του είδους τα επιρρήματα άρχισαν να χρησιμοποιούνται και σε μη σύστοιχα ρήματα. Τα επιρρήματα είναι: α) Τοπικά: (που): εδώ, εκεί, μέσα, έξω, βόρεια, νότια. β) Χρονικά: (πότε): σήμερα, τώρα, πέρυσι, έπειτα, κάποτε,. γ) Τροπικά: (πως): έτσι, μαζί, όπως, αλλιώς, ξαφνικά δ) Ποσοτικά: (πόσο): λίγο, πολύ, τόσο, κάμποσο, περισσότερο. ε) Βεβαιωτικά: ναι, μάλιστα, βέβαια, αλήθεια, σωστά. στ) Διστακτικά: ίσως, τάχα, δήθεν, πιθανόν, άραγε. ζ) Αρνητικά: όχι, δεν, μην.<br />(ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ)Anonymousnoreply@blogger.com