ΤΟ ΕΥΡΩ ΦΕΤΙΧ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΝΕΟΣΥΝΤΗΡΗΤΙΣΜΟΥ

Του Αντώνη Π. Χάλαρη

Διαβάστε περισσότερα...

Φετίχ ονομάζεται καθετί στο οποίο οι άνθρωποι προσδίδουν ιδιότητες που δεν έχει, ψευδείς ιδιότητες, φανταστικές. Το φετίχ, ή σαν προϊόν περιορισμένης αντίληψης -όπως επί το πλείστον συνέβαινε στις πρωτόγονες κοινωνίες, ή σαν προϊόν παραπληροφόρησης, σχεδιασμένης προπαγάνδας και πλύσης εγκεφάλου -όπως κατά κανόνα συμβαίνει σήμερα, συγκαλύπτει με ψευδαισθήσεις την πραγματικότητα, παροδηγεί τη σκέψη και οδηγεί εκείνους που το αποδέχονται σε πράξεις νοσηρές και επιζήμιες.

Στον καιρό μας, το ευρώ είναι ένα ιδιότυπο φετίχ. Είναι στην πραγματικότητα δημιούργημα σκόπιμης προπαγάνδας και σκόπιμης μετωνυμικής υπαλλαγής. Δεν ενσωματώνει μόνο τις αλλοτριωτικές ιδιότητες του φετίχ «νομίσματος - χρήματος», αλλά ιδέες και πολιτικές, που καθιστούν τη χρήση του, σαν μέσο ανταλλαγής και κυκλοφορίας των εμπορευμάτων σε χώρες όπως η Ελλάδα, μέσον οικονομικής και πολιτικής υποτέλειας.

Το ευρώ επιτείνει τη δράση του νόμου της ανισόμετρης ανάπτυξης στην ευρωζώνη, και σαν μη περιεκτικό-παραστατικό-αναγκαστικής κυκλοφορίας νόμισμα-χρήμα (fiat money) κηδεμονεύεται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα που το εκδίδει και από τους θεσμούς της Ευρωζώνης, όπου κυριαρχούν τα γερμανικά συμφέροντα, το χρηματοπιστωτικό σύστημα και το τοκοφόρο χρηματικό κεφάλαιο.

Στην ενατενιστική αναγωγή του οράματος, της επιθυμίας και της ανάγκης των λαών της Ευρώπης για ειρήνη, ασφάλεια και ευημερία, σμιλεύτηκε η φετιχοποίηση του ευρώ από την ιντελιγκέντσια των κυρίαρχων κύκλων της ευρωζώνης, που του επιδαψίλευσαν τα χαρακτηριστικά φιλοσοφικής λίθου ανάπτυξης, ευημερίας και σταθερότητας, διαμορφώνοντας συγχρονικά συστήματα όρων και συμβόλων που  επικαλύπτουν τις νεοσυντηρητικές οικονομικές, πολιτικές και ιδεολογικές ιδιότητές του.

Η επιθυμία του μέσου Ευρωπαίου πολίτη να ανήκει σ’ ένα ενιαίο, θεσμοθετημένο πολιτισμικό-οικονομικό-πολιτικό διακρατικό και διεθνικό ευρωπαϊκό οικοδόμημα, ικανό να εξασφαλίσει την ειρήνη και ευημερία, είναι το ιστορικό επακολούθημα των τραυματικών εμπειριών των παγκόσμιων πολέμων και της μεταπολεμικής ψυχροπολεμικής περιόδου.

Κατά τον Χέγκελ, αυτή καθ’ εαυτήν η επιθυμία του ανθρώπου δημιουργείται κάτω απ’ το σημείο της μεσολάβησης. Είναι η επιθυμία να κάνει την επιθυμία του ν’ αναγνωριστεί. Το αίτημα είναι στην άκρη των μετωνυμικών μεταμφιέσεων της επιθυμίας. Είναι η μετάθεσή της, ο τρόπος της να κρύβεται και ταυτόχρονα να φανερώνεται, ν’ απουσιάζει και μ’ όλα αυτά να απαιτεί. Η μετωνυμία της επιθυμίας (τα αιτήματα) και η μεταφορά της (τα συμπτώματα που την υπερπροσδιορίζουν) είναι ο «λόγος της επιθυμίας», άδειος, φανταστικός...

Κατά κάποιαν έννοια είχε δίκιο ο Λακάν, όταν έλεγε ότι η υπαλλαγή, η μετωνυμία μεταμφιέζει την κεφαλαιώδη «επιθυμία» του υποκειμένου στην κοινωνική αποδοχή ενός «αιτήματος». Ο Λακάν παραπέμποντας στον Ρ.Γιάκομπσον, ταξινομεί αντίστοιχα τη συμπύκνωση και τη μετάθεση σαν «μεταφορά» και «μετωνυμία». Η μεταφορική δομή (Σ΄) -όπως λέει- είναι υπεύθυνη για το πέρασμα ενός ιδιαίτερου σημαίνοντος (Σ) στο σημαινόμενο (σε σ), για την έκπτωσή του κάτω απ’ τη μπάρα της λογοκρισίας, την απώθησή του. Ο έκδηλος στη συνειδητή γλώσσα όρος (το Σ΄) παριστάνει την παραφθαρμένη «επιστροφή του απωθημένου», το σύμπτωμα, μια συμπύκνωση δύο τουλάχιστον όρων σ’ έναν υποκατάστατο.

Και ο Μαρξ στο «Κεφάλαιο», παραπέμποντας στον Barbon, αναφέρει: «Η επιθυμία προϋποθέτει την ανάγκη· είναι η όρεξη του πνεύματος, και είναι τόσο φυσική όσο και η πείνα για το σώμα».

Πράγματι, η επιθυμία των λαών και των υπό εκμετάλλευση τάξεων να καταργηθεί η εκμετάλλευση έθνους από έθνος, προϋποθέτει την ανάγκη για ειρήνη, ασφάλεια με ελευθερία, οικονομική ανάπτυξη χωρίς εκμετάλλευση και πολιτισμική ευημερία. Όμως, είναι ουτοπικό και επιζήμιο να υποστηρίζεται -από οποιουσδήποτε- ότι υπάρχει η δυνατότητα να καταργηθεί -με τον οποιονδήποτε τρόπο- η εκμετάλλευση μεταξύ εθνών-κρατών, πριν ακόμα καταργηθεί η εκμετάλλευση στο εσωτερικό των εθνών. Το θεσμοθετημένο με τις αρχές του ευρωπαϊκού νεοσυντηρητισμού ευρώ είναι φετιχοποιημένος ιδεολογικός φορέας τέτοιων ουτοπικών, επιζήμιων και δογματικών αντιλήψεων.

Ο Νεοσυντηρητισμός υιοθετεί τα δόγματα και τα επιχειρήματα της απάνθρωπης φιλοσοφίας του πραγματισμού - ωφελιμισμού, καθώς και την επικίνδυνη για τα συμφέροντα των λαών ιδεολογία του κοσμοπολιτισμού, που ονομάζεται στις μέρες μας "παγκοσμιοποίηση".

Ο πραγματισμός - ωφελιμισμός θεωρεί ρεαλιστικό και προοδευτικό για την κοινωνία (άτομα, κοινωνικές ομάδες-τάξεις) ό,τι είναι χρήσιμο και ωφέλιμο για την ιθύνουσα τάξη, και ηθικό και εκσυγχρονισμένο για την κοινωνία (άτομα, κοινωνικές ομάδες-τάξεις) ό,τι είναι ωφέλιμο και επικερδές για το πολιτικο-κοινωνικό κατεστημένο.

Ο κοσμοπολιτισμός, ή "παγκοσμιοποίηση", πρεσβεύοντας ότι ο κάθε άνθρωπος έχει τον κόσμο για πατρίδα –επί του προκειμένου, τη ζώνη του ευρώ για πατρίδα- είναι η ιδεολογία που προπαγανδίζεται από τις άρχουσες τάξεις των μεγάλων δυνάμεων και ισχυρών εθνών-κρατών, -επί του προκειμένου, από τις ιθύνουσες τάξεις των κεντρικών ευρωπαϊκών δυνάμεων- αφ' ενός μεν σε λαούς και έθνη που θέλουν να υποτάξουν, αφ' ετέρου δε στους λαούς τους, προκειμένου να γίνουν αποδεκτές οι επιλογές της εσωτερικής και εξωτερικής τους πολιτικής.

Στην ουσία της, η φετιχοποιημένη νεοσυντηρητική ιδεολογία του ευρώ, δεν συσσωματώνει μόνον τις αρχές του Νεοφιλελευθερισμού και της οικονομίας της αγοράς, αλλά και ένα σύστημα αρχών, κανόνων και συμπεριφορών που μετατρέπουν τις κοινοβουλευτικές δημοκρατίες των χωρών της ζώνης του ευρώ σε κοινοβουλευτικό ολοκληρωτισμό-καισαρισμό, που μεταμορφώνουν τις Διεθνείς σχέσεις και τις κοινωνίες –επί του προκειμένου, τις χώρες της ζώνης του ευρώ- σε νεομαλθουσιανές, νεοδαρβινικές ζούγκλες. 

Συγκεκριμένα, στις χώρες που επικρατεί ο νεοσυντηρητισμός:

- Ελέγχονται τα συνδικάτα, καταργείται η αυτονομία τους και αποδυναμώνεται το συνδικαλιστικό κίνημα.

- Οι άνθρωποι των γραμμάτων, των τεχνών, της επιστήμης και του πολιτισμού ή συμβιβάζονται και προωθούνται, ή εκχρηματίζονται και χρησιμοποιούνται, ή αντιστέκονται και παραμερίζονται, απομονώνονται και εξουδετερώνονται.

- Τα Μ.Μ.Ε., τα μέσα πολιτισμού και οι εκδοτικοί μηχανισμοί εξαγοράζονται από την ολιγαρχία και μεταμορφώνονται σε βασικό μηχανισμό καθοδήγησης της κοινωνίας, έκπλυσης εγκεφάλων και συνειδήσεων, παραπληροφόρησης και χειραγώγησης.

- Τα κόμματα από μαζικά μετατρέπονται σε κόμματα στελεχών. Οι κλασσικές μέθοδοι καθοδήγησης και συμμετοχής στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων καταργούνται. Τα στελέχη, τα μέλη και οπωσδήποτε οι οπαδοί τους γίνονται παθητικοί αποδέκτες εντολών και αδρανοποιούνται. Οι κομματικοί μηχανισμοί ενσωματώνονται στο Κράτος και καταλύεται κάθε έννοια Κράτους Δικαίου.

- Τα κέντρα λήψης αποφάσεων μεταβιβάζονται από το Κοινοβούλιο σε εξωθεσμικές ομάδες οικονομικών συμφερόντων. Εκτεταμένες ομάδες βουλευτών, οι λεγόμενοι "λομπιστές", καθίστανται βραχίονας της ολιγαρχίας στην νομοθετική και εκτελεστική εξουσία.

- Η Δικαιοσύνη χάνει τη σχετική αυτονομία της και μετατρέπεται σε όργανο της εκτελεστικής εξουσίας.

Σε τελευταία ανάλυση η ιδεολογία του Νεοσυντηρητισμού εγκαλεί: 

1ον) το Κράτος μηχανισμό-θεσμό σε συνεκτικό ιδεολογικό παράγοντα του Νεοσυντηρητισμού, που αντιμετωπίζει την κοινωνία ως δύναμη και αντιστρατεύεται τα λαϊκά συμφέροντα προς όφελος της οικονομικής ολιγαρχίας.

2ον) το πολίτευμα της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας σε ολιγαρχία, σε έναν άτυπο κοινοβουλευτικό ολοκληρωτισμό.

3ον) το λαό σε πληθυσμό, τον κοινωνικό άνθρωπο και τον πολίτη σε άτομο και υπήκοο.

Η επιστροφή στη δραχμή -στη δραχμούλα όπως λέμε εμείς-  δεν είναι από μόνη της ικανή συνθήκη για την αντιμετώπιση των ποικιλόμορφων προβλημάτων της ελληνικής κοινωνίας. Είναι όμως αναγκαία συνθήκη. Η δραχμή, όπως και κάθε άλλο νόμισμα –χρήμα, αναπαριστά το εμπόρευμα σαν ανταλλακτική αξία, είναι μέσο ανταλλαγής και κυκλοφορίας των εμπορευμάτων. Τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο.

Η επιστροφή σε εθνικό νόμισμα δεν είναι επιστροφή στο παρελθόν. Είναι ανάκτηση του κυριαρχικού δικαιώματος του ελληνικού κράτους να ασκεί νομισματική πολιτική. Και εφόσον στην ελληνική κοινωνία ηγεμονεύσουν κοινωνικοπολιτικά οι δυνάμεις της εργασίας και του πολιτισμού, η επιστροφή σε εθνικό νόμισμα είναι αναγκαία συνθήκη για ν’ ασκηθεί απρόσκοπτα φιλολαϊκή νομισματική και δημοσιονομική πολιτική.

Είναι βέβαιο, και «μέσα στην ΕΕ και τη ζώνη του ευρώ» και «έξω από την ΕΕ και από τη ζώνη του ευρώ», η εκμεταλλευτική φύση του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής ούτε αλλοιώνεται ούτε μεταλλάσσεται.

Είναι βέβαιο, τα δημοσιονομικά προβλήματα (δημόσιο χρέος, κρίση δανεισμού κλπ.), δεν είναι απόρροια της ένταξης της Ελλάδας στην ΕΕ και στη ζώνη του ευρώ, αλλά αποτέλεσμα της δομικής οικονομικής κρίσης του συστήματος, που απλά η ένταξη στη ζώνη του ευρώ τα επιτείνει και τα μεγιστοποιεί. 

Είναι βέβαιο, στις σημερινές συνθήκες, οι φιλο-ευρωπαϊκές πολιτικές θέσεις ή οι αντι-ευρωπαϊκές πολιτικές αντιλήψεις δεν μπορούν να χαρακτηρίσουν ποιοτικά κανένα κόμμα και κανένα κίνημα, παρά μόνο τακτικές αστικοδημοκρατικές εκδοχές της ταξικής πάλης στην Ελλάδα και στις χώρες της Ευρώπης.

Διαφορετική εκδοχή και ερμηνεία του αιτήματος για επιστροφή σε εθνικό νόμισμα, διαμορφώνει πολιτικές συνθήκες διχαστικής άρνησης ανάλογης με αυτήν του «όνου του Μπουριντάν», και δημιουργεί σύγχυση και παθητικότητα.

Του Αντώνη Π. Χάλαρη

Σημ. 1: «Ο γερμανικός ηγεμονισμός που έχει στραγγαλίσει την Ελλάδα και της έχει στερήσει τόσο το παρόν όσο και το μέλλον, δεν σταματά μπροστά σε τίποτα. Η ορμή του Βερολίνου να πραγματοποιήσει το παλιό γερμανικό ηγεμονικό όραμα, είναι τυφλή. Απέναντι σε αυτή την ορμή και στη βία με την οποία ασκείται με εκβιασμούς και ψέματα (θα φεύγαμε από το ευρώ...) δεν υπάρχουν πια αριστεροί ή δεξιοί: υπάρχουν εκείνοι που θέλουν αυτή η καταστροφή να τελειώνει το γρηγορότερο δυνατό, αλλά υπάρχουν κι εκείνοι που πιστεύουν σε αυτή την πολιτική και θέλουν τη συνέχισή της.» (ΤΟ ΒΗΜΑ, 31-1-2014)

«Όλα αυτά… συμβαίνουν επειδή η Ευρώπη που θεσπίστηκε το 1957 στη Ρώμη ουδεμία σχέση έχει πλέον με τη σημερινή γερμανική Ευρώπη που προέκυψε σταδιακά μετά την επανένωση της Γερμανίας και την υιοθέτηση ενός “κοινού” νομίσματος κομμένου και ραμμένου στα μέτρα της, κι όχι φυσικά “κατασκευασμένο λάθος” όπως πολλοί θέλουν να πιστεύουν. Γιατί αν ήταν “λάθος” θα άλλαζε. Είναι σωστό, απλώς είναι σωστό για τους Γερμανούς και καταστρεπτικό για τους περισσότερους από τους άλλους. Γι’ αυτό δεν αλλάζει...» (ΤΟ ΒΗΜΑ, 30-1-2014)

Σημ. 2: «Στην ελληνική μυθολογία, ο Κέρβερος είναι ένας σκύλος με τρία κεφάλια που φυλάει τις πύλες του Άδη. Στην σύγχρονη ελληνική πολιτική, η τρόικα είναι το τρικέφαλο τέρας που παγιδεύει τη χώρα σε έναν οικονομικό “κάτω κόσμο”. Στο υπουργείο Οικονομικών στην Αθήνα, ακόμα και οι καθαρίστριες φωνάζουν “δολοφόνοι” στα μέλη της τρόικα που επισκέπτονται τη χώρα. Στην Λισαβόνα, τα πανό των διαδηλωτών λένε “F@@k the troika”.» (The Economist, 30-1-2014)

Σημ. 3: «Επιστρέφοντας στο παρελθόν, μπορεί εύκολα να υποστηριχθεί ότι με τη δραχμή θα είχαμε αποφύγει τα εγκληματικά Μνημόνια, το ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας, την απώλεια μεγάλου τμήματος του ΑΕΠ μας, την αποχώρηση χιλιάδων νέων μας προς αναζήτηση καλύτερης τύχης εκτός Ελλάδας, αλλά και την καταστροφή της παραγωγικής μας βάσης». (Από άρθρο της Μαρίας Νεγρεπόντη-Δελιβάνη, συγγραφέως, προέδρου του Ιδρύματος Δελιβάνη, μέλους της Ακαδημίας Επιστημών της Ρουμανίας και πρ. Πρυτάνεως του Πανεπιστημίου Μακεδονίας)

Αναδημοσίευση από: ISKRA