«Πρωτοφανείς συνθήκες στην Ελλάδα για ένα λαϊκό θρίαμβο»

Του ΑΛΕΚΟΥ ΑΛΑΒΑΝΟΥ  Αν δει κανείς τις παγκόσμιες εξελίξεις, εδώ και μισό αιώνα, θα διαπιστώσει ότι ενώ έχουν ένα υπερεθνικό χαρακτήρα, σε συμβολική και λεκτική διάσταση εντοπίζονται σε μια χώρα. Τα χρόνια της επέμβασης στο Βιετνάμ. Τα χρόνια της Βρετανίας της Θάτσερ. Τα χρόνια του πολέμου στη Γιουγκοσλαβία. Σε αυτά διακρίνουμε τόπους και εποχές καπιταλιστικού θριάμβου. Η Χιλή της δολοφονίας του Αλιέντε. Η Βρετανία της Θάτσερ. Η κατάρρευση του σοσιαλιστικού εγχειρήματος στη Σοβιετική Ένωση. Διαβάστε περισσότερα... Διακρίνουμε, από την άλλη εποχές μεγάλης λαϊκής νίκης, ανάτασης, προσδοκίας, ελπίδων. Η επανάσταση στην Κούβα. Η Γαλλία του 68. Η Νότια Αφρική του Μαντέλα. Τα τρία τελευταία χρόνια ζούμε τα χρόνια της Ελλάδας – εδώ και αρκετούς μήνες και της άνοιξης των αραβικών χωρών. Τα χρόνια της Ελλάδας είναι χρόνια βαριάς εργατικής ήττας. Η πλανητική καπιταλιστική κρίση εντοπίζεται στις τράπεζες και τα δημόσια οικονομικά των ευρωπαϊκών κρατών και εστιάζεται στη χώρα στην Ελλάδα, με το αμαρτωλό οικονομικό και πολιτικό κατεστημένο. Εξαπολύεται η πιο άγρια και βάναυση καπιταλιστική επίθεση του τελευταίου καιρού. Κι όμως. Τα χρόνια της Ελλάδας μπορούν να καταλήξουν ως μεγάλη λαϊκή νίκη, πανευρωπαϊκής και παγκόσμιας απήχησης. Είναι παράδοξο: Ποτέ ίσως δεν συνυπήρχαν τόσες ευνοϊκές προϋποθέσεις για μια ιστορική επιτυχία της αριστεράς, των δυνάμεων της εργασίας, του λαού που ποτέ δεν ήταν τόσο αναγκαία όσο σήμερα. Παραθέτω δέκα, ιδιαίτερου βάρους κατά τη γνώμη μου, παράγοντες. Πρώτο: Ο δικομματισμός εδώ κι ένα αιώνα είναι το πάγιο σύστημα διακυβέρνησης σε κοινοβουλευτικές συνθήκες της χώρας μας. Φιλελεύθεροι και Λαϊκοί. Συναγερμός και ΕΠΕΚ. ΕΡΕ και Ένωση Κέντρου. ΝΔ και ΠΑΣΟΚ. Σήμερα, μέσα στην κρίση, οι δύο πόλοι έχουν ενοποιηθεί, είναι και οι δύο συμπολίτευση χωρίς αξιωματική αντιπολίτευση, οι αντιμνημονιακές διαφοροποιήσεις της ΝΔ έγιναν κωμωδία. Ο δρόμος για την αριστερά ως εναλλακτική λύση είναι ίσως όσο ποτέ ανοικτός. Δεύτερο: Ο μεταδικτατορικός ριζοσπαστισμός ενσωματώθηκε, μεταλλάχθηκε και εξατμίσθηκε από το καινοφανές τότε για την Ελλάδα σοσιαλδημοκρατικό εγχείρημα. Ένα πανίσχυρο, ανθεκτικό και χαμαιλεοντικό ανάχωμα του συστήματος, με επιδεξιότητα να εκμεταλλεύεται τις αδυναμίες της αριστεράς. Σήμερα βιώνουμε την κατάρρευση του. Ο δρόμος είναι ίσως όσο ποτέ ανοικτός. Τρίτο: Τις τελευταίες δεκαετίες σε όλες σχεδόν τις ευρωπαϊκές χώρες σε κρίση, συνδυάζοντας την ξενοφοβία με μια πλαστή αντιιμπεριαλιστική δημαγωγία, η ακροδεξιά πλασάρεται ως κραυγαλέα και αντιδραστική λαϊκή δύναμη αμφισβήτησης του κατεστημένου. Στις εκλογές της Γαλλίας η Λεπέν ακολουθεί τον Σαρκοζί και τον Ολάντ. Στην Ελλάδα το ΛΑΟΣ με το διπλό πρόσωπο – δημαγωγία και ενσωμάτωση – στην δύσκολη για το σύστημα στιγμή επέλεξε το δεύτερο με τη συμμετοχή της στην κυβέρνηση Παπαδήμου. Ο δρόμος είναι ίσως όσο ποτέ ανοικτός. Τέταρτο: Οι πλατείες, οι απεργιακές κινητοποιήσεις, οι συνελεύσεις γειτονιάς φέρνουν μαζί τον εγγονό του χωροφύλακα με τον εγγονό του αντάρτη. Οι παραδοσιακές κομματικές ταυτότητες αποδομούνται. Αναζητείται νέα, που να δίνει απάντηση στο δικαίωμα ζωής κάθε οικογένειας. Ο λαός προχωράει σε ενέργειες πιο προωθημένες και από τις δυνάμεις της αριστεράς, όπως με την αποδοκιμασία στον πρόεδρο της δημοκρατίας. Συνθήκες για μια λαϊκή ενότητα με πρωτοφανές εύρος. Πέμπτο: Κεντρικό εργαλείο για την πολιτική επικράτηση της άρχουσας τάξης είναι ο εμφύλιος μέσα στον κόσμο της εργασίας. Όμως μετά το δημόσιο τα δόντια της τρόικα με τα νέα μέτρα μπήγονται στους εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα, ενώ η ο στρατός των ανέργων φτάνει πια τα επίπεδα Ισπανίας. Η καθημερινή μας επικήδεια λιτανεία στους κεντρικούς δόμους με τα κλειστά μαγαζιά δείχνει τα βαριά τραύματα των μεσαίων στρωμάτων. Συνθήκες για μια λαϊκή συμμαχία με ασύλληπτο εύρος. Έκτο: Η επίγνωση της βαθιάς ρίζας των λαϊκών προβλημάτων αποδυναμώνει τα «θα» και τις εικονικές πολιτικές μεταρρυθμίσεων. Διευρύνεται η επίγνωση, παρά τη λυσσώδη προσπάθεια των μέσων μαζικής ενημέρωσης και των δημοσκοπικών υπηρετριών, ότι η ίδια η έναρξη της αποκατάστασης του βιοτικού επιπέδου συνδέεται με βαθιές αλλαγές αντικαπιταλιστικού προσανατολισμού. Παύση πληρωμών, έλεγχος κεφαλαίων, εθνικοποίηση τραπεζών, έξοδος από το ευρώ. Ποτέ ίσως ανατρεπτικές θέσεις δεν έχουν βρει τόσο φιλόξενη αποδοχή. Έβδομο: Κάποτε ήταν η μοναρχία ή το ΝΑΤΟ στον ψυχρό πόλεμο η κεντρική ιδεολογική και πολιτική σταθερά του συστήματος. Στην μεταπολίτευση είναι η συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Εδώ στηρίχθηκαν η διάταξη των δυνάμεων, οι οικονομικές πολιτικές, η νέα μυθολογία. Όλα αυτά σήμερα καταρρέουν με τη Μέρκελ, τον Σαρκοζί, τον Όλι Ρεν, την ασφυξία του τόπου. Οι βεβαιότητες του συστήματος γίνονται πια βεβαιότητες της ανατροπής του. Όγδοο: Όπως έδειξε και το επεισόδιο Παπανδρέου - Ψυχάρη, το MEGA, το ALPHA, το ANT1, το STAR, όλα αυτά τα κανάλια με τους λατινικούς χαρακτήρες αποτελούσαν τη δύναμη κρούσης ενός ξενόδουλου κατεστημένου για τη μαζική πλύση εγκεφάλου. Τώρα όχι απλώς αμφισβητούνται. Το κύριο είναι ότι απλώνονται, ιδιαίτερα στη νεολαία, τα εναλλακτικά μέσα πληροφόρησης και επικοινωνίας μέσω του διαδικτύου, με τις παγίδες αλλά και τις μεγάλες δυνατότητές τους. Αυτά που στην Αίγυπτο ήταν τα σήμαντρα για την πλατεία Ταχρίρ. Μπορούν ίσως να γίνουν η δική μας δύναμη κρούσης. Ένατο: Όλοι γνωρίζουν πια ότι η Ελλάδα, εδώ και χρόνια, είναι όχι ο μόνος, αλλά ο πιο αδύναμος κρίκος. Ο διεθνής οικονομικός τύπος ήδη την εμφανίζει ως την πρώτη αναπτυγμένη χώρα που προχωρά στην πλήρη χρεοκοπία τον τελευταίο μισό αιώνα. Μέσα σε ένα χαοτικό περιβάλλον πλήρους αστάθειας, με την τρομοκρατία της «contagion», της μετάδοσης, του ντόμινο., του παραδείγματος ο ελληνικός λαός με τις ρήξεις του μπορεί να δημιουργήσει ένα ρεύμα ανάτασης, προσδοκίας, συμμαχιών ακόμα και πέρα από την Ευρώπη. Ποτέ τις τελευταίες δεκαετίες ο ανατρεπτικός αγώνας στην Ελλάδα δεν είχε τη δυνατότητα τέτοιων διεθνών στηριγμάτων. Και τέλος το δέκατο σημείο. Το δέκατο σημείο δεν υφίσταται. Αυτή η έλλειψη ακυρώνει όλους τους υπόλοιπους πρωτοφανείς ευνοϊκούς παράγοντες, που δυστυχώς δεν πρόκειται να παραμείνουν αιωνίως θετικοί. Και απομακρύνει μια ιστορική νίκη σε μια ιστορική αναμέτρηση. Ο δέκατος παράγοντας είναι η έκφραση αυτού του λαϊκού ποταμού μέσα από ένα πολιτικό υποκείμενο ενότητας και προγράμματος ανατροπής. Όπως ένα σώμα χρειάζεται μια σπονδυλική στήλη να στηριχθεί, έτσι και η λαϊκή ενότητα θα στηρίζεται, ή τουλάχιστον θα ξεκινήσει, από το δυναμικό μάχης και εμπειρίας της αριστεράς. Είναι τραγικό, αλλά η τελική γραμμή άμυνας του συστήματος δεν προέρχεται από τη δική του δύναμή του. Προέρχεται αποκλειστικά από την αδυναμία της ίδιας της αριστεράς. Toσύστημα δεν θέλει μια αριστερά να λέει «Ζήτω ο καπιταλισμός». Θέλει μια αριστερά να λέει «Κάτω ο καπιταλισμός, Ζήτω ο σοσιαλισμός». Να γαυγίζει όσο θέλει, αλλά να μη δαγκώνει. Η αντισυστημικότητα της αριστεράς κρίνεται από το κατά πόσο έχει τη δυνατότητα να παραβιάζει, να αγνοεί, να καταργεί τα κριτήρια, τη συμπεριφορά, το σαβουάρ βίβρ του κατεστημένου. Ας σκεφθούμε. Αν οι βουλευτές της αριστεράς τις μέρες που ήταν εκατοντάδες χιλιάδες στο Σύνταγμα, είχαν αποχωρήσει από τη Βουλή, ήταν πρωί βράδυ στην πλατεία, λέγανε «Δεν φεύγουμε από εδώ, αν δεν φύγει κυβέρνηση και τρόικα», πόσο διαφορετικά θα ήταν σήμερα τα πράγματα. Η προσπάθεια για τη δημιουργία ενός ενωτικού μετώπου ανατροπής είναι πλήρως καθηλωμένη. Μπορεί να αποδεσμευθεί με τη συνεννόηση των πολιτικών σχημάτων της αριστεράς. Εμείς, το Μέτωπο Αλληλεγγύης και Ανατροπής, παίρνουμε για μια ακόμη φορά την πρωτοβουλία να καλέσουμε όλους σε ένα κοινό τραπέζι. Να μιλήσουμε με ειλικρίνεια: «Γιατί είμαστε κολλημένοι;», «Πώς θα ξεφύγουμε;», «Να μείνουμε ή να φύγουμε από το ευρώ;», «Έχουμε δυνατότητα για ένα κοινό πρόγραμμα;». Να μεταδίδουμε αυτή τη συζήτηση διαδικτυακά. Όλους αυτούς τους μήνες έχουν μεγαλώσει τα νύχια μας, προσπαθώντας να λύσουμε τον κόμπο από τον γόρδιο δεσμό ώστε να απελευθερωθεί το άρμα για τη μετωπική δυναμική της αριστερά, ώστε να μπορέσει να προελάσει νικηφόρα. Νομίζω ότι πια για να λυθεί ο κόμπος χρειάζεται το ξίφος. Και το ξίφος είναι να ζητήσουμε από τις απεργιακές επιτροπές, από τις επιτροπές γειτονιάς, από τις πλατειές να συγκροτηθούν οι ίδιες σε ένα μεγάλο και μαχητικό μέτωπο. Να πνεύσει ένας άνεμος ανατροπής από την Ελλάδα σε ολόκληρη την Ευρώπη. (Το κείμενο αποτελεί συνόψιση της ομιλίας του Αλ. Αλαβάνου στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο στις 11.1.2012)