"Ας κτίσουμε επειγόντως τις γέφυρες" - του Α.Αλαβάνου

Άρθρο στην εφημερίδα "Εργατική Αλληλεγγύη" (τεύχος 1042)

Θέτετε το ερώτημά σας με ένα δίλημμα. Και πραγματικά σε εποχές πολέμων, οικονομικών καταστροφών, διάλυσης ή κλονισμού αυτοκρατοριών (όχι μόνο με την ιστορική, πολιτική αλλά και με τη σημερινή έννοια των υπερεθνικών καπιταλιστικών ολοκληρώσεων) οι λαοί βρίσκονται μπροστά σε καταλυτικά διλήμματα, τα οποία δεν μπορούσαν μαζικά να τα φαντασθούν πριν μικρό χρονικό διάστημα, σπάζουν τη ρουτίνα που έφερνε κι ένα είδος ασφάλειας, προκαλούν σε πάρα πολλούς «σοκ και δέος».
Διαβάστε περισσότερα...

Τα διλήμματα αυτά, στις εποχές κρίσης, έχουν ιστορικές διαστάσεις, αφού αφορούν στη συντήρηση ή την κατάλυση κεντρικών και πολύχρονων επιλογών στη στρατηγική της άρχουσας τάξης. Την ίδια στιγμή όμως από ένα μεγάλο τμήμα της κοινωνίας, που έχει διαρρήξει τις πολιτικές και ιδεολογικές του κληρονομιές και τη θρησκευτική του αφοσίωση σε αυτές, που βρίσκεται σε ιδεολογικό χάος και συναισθηματική σύγχυση κάτω από τις ριπές των διαλυτικών ρυθμίσεων για τη ζωή του, προσλαμβάνουν ένα πολύ απλό, καθημερινό και κατεπείγοντα χαρακτήρα. Στην τσαρική Ρωσία, για παράδειγμα, κατά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, ήταν του τύπου «ο γιος μου νεκρός στα χαρακώματα του μετώπου με τον πόλεμο ή  στο σπίτι με την ειρήνη;» ή «η γη για πάντα στους κουλάκους ή στην αγροτιά;».

Αν οι δυνάμεις οι οποίες πρωτοπορούν και πρωταγωνιστούν για τις επαναστατικού χαρακτήρα αλλαγές δεν επικοινωνήσουν με αυτά τα πολύ απλά, αλλά ακόμα περισσότερο αληθινά και δραματικά διλήμματα του «απλού λαού», αν οι ρίζες της πολιτικής τους δεν πάρουν χυμούς από ακριβώς αυτή τη βαθιά αγωνία για το αύριο της κοινωνίας, τότε η πολιτική και οι ιδέες τους κινδυνεύουν να μείνουν μετέωρες.

Κι όχι μόνο. Ακριβώς επειδή τα διλήμματα για τους εργαζόμενους και τις οικογένειές τους έχουν αυτή τη διάσταση χρονικής και πρακτικής αμεσότητας, είναι εύκολο να ενσωματώνονται σε μη πραγματικά διλήμματα από διάφορες κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις, που όταν εμπράκτως αποδειχθεί η πλαστότητά τους το μεγάλο κακό ήδη έχει γίνει. Γιατί σήμερα, κατά τη γνώμη μου, δεν υπάρχει χώρος για «φιλολαϊκό καπιταλισμό».

Το βλέπουμε αυτό με σαφήνεια στην Ελλάδα. «Μνημόνιο με ανάπτυξη ή μνημόνιο της ύφεσης» ήταν το δίλημμα που έθετε η ΝΔ ως αντιπολίτευση και της έδινε αέρα στα πανιά της, μέχρι να αρχίσει να συμμετέχει στην κυβέρνηση Παπαδήμου, να καταλάβει την πρωθυπουργική θέση και να φτάσουμε εκεί που φτάνουμε τώρα. «Μνημόνιο όπως είναι ή μεταρρυθμισμένο για τους εργαζόμενους» έλεγε η ΔΗΜΑΡ και βλέπουμε πόσο φειδωλοί πρέπει να είμαστε πια στη χρήση του όρου «αριστερά». Και το παιχνίδι συνεχίζεται και θα συνεχίζεται. «Μνημόνιο ή ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ», «Ευρώ με μνημόνιο ή χωρίς μνημόνιο» λέει συνεχώς ο ΣΥΡΙΖΑ κι έχει οικοδομήσει μια τεράστια εκλογική επιτυχία.

Απείρως χειρότερο και ασύλληπτα πιο απειλητικό είναι αυτό που κάνει η Χρυσή Αυγή, εκμεταλλευόμενη την ανάγκη των πιο εξαθλιωμένων στρωμάτων, κάποια από αυτά προερχόμενα από την παραδοσιακή εργατική τάξη, για απαντήσεις «εδώ και τώρα», αυτή τη στιγμή.  Έχει εντοπίσει την ανάγκη, δίνει διεστραμμένες απαντήσεις αλλά όχι στα λόγια, στην πράξη όπως απαιτεί η ρωμαϊκή αρένα που στήνει - τσακίζει στο ξύλο ένα πιτσιρικά Αφγανό ως απάντηση στην εξαθλίωση του Έλληνα γείτονά του – και συνδέει την πρακτική συμμορίας δολοφόνων με το ναζισμό ως απάντηση στο δίλημμα της χώρας.

Με αυτό τον τρόπο το σταυρικό δίλημμα, που το γνωρίζουν άριστα όλα τα κομματικά επιτελεία, «μέσα ή έξω από το ευρώ» συγκαλύπτεται, θολώνει, εξατμίζεται. Όχι ότι το εθνικό νόμισμα,  η ρευστότητα, η νομισματική πολιτική αρκούν για να φέρουν μια «αντικαπιταλιστική ανατροπή», Αλλά χωρίς αυτή την τομή τίποτε δεν μπορεί να αρχίσει, να προχωρήσει ή να προκόψει: ούτε η πλήρης παύση πληρωμών στους δανειστές, ούτε η εθνικοποίηση των τραπεζών, ούτε ο δημοκρατικός σχεδιασμός ούτε η επίθεση στην ανεργία και τη φτώχεια.

Άμεσα, χωρίς στιγμή καθυστέρηση, λοιπόν χρειάζεται αυτή η γέφυρα, όπου ο εργαζόμενος ξεκινώντας από το άμεσο πρόβλημά φτάνει στην όχθη της στρατηγικής επιλογής. Το μήκος αυτής της γέφυρας σε εποχή βαθιάς κρίσης είναι ασύλληπτα πιο μικρό από ότι σε άλλες, πιο ήσυχες εποχές. Αν δεν τη κτίσουμε όμως φοβάμαι ότι θα τους βλέπουμε πάντα απέναντι, όχι μαζί μας. Αυτό απαιτεί το κίνημα, η αριστερά, η προοπτική.