Αντί άλλης τοποθέτησης για τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, αναδημοσιεύουμε:
Α) κείμενο του Ιωάννη Σ. Ρωμανίδη με τίτλο "Κωστής Παλαμάς και Ρωμηοσύνη".
Α) κείμενο του Ιωάννη Σ. Ρωμανίδη με τίτλο "Κωστής Παλαμάς και Ρωμηοσύνη".
(απόσπασμα)
"Ήδη
700 περίπου χρόνια πριν ο Μέγας Κωνσταντίνος μεταφέρη την Ρώμην εις την
Ανατολήν, δηλαδή ήδη κατά τον 4ον αιώνα π.Χ. ο μαθητής του Πλάτωνος ο
Ηρακλείδης ο Ποντικός αποκαλεί την Ρώμην "πόλιν ελληνίδα Ρώμην".
Β) κείμενο της Χριστίνας Στρατηγοπούλου με τίτλο "Ο Βαυαρικός φιλελληνισμός μέσα από τον Βίλχελμ Μύλλερ (1794-1827)".
"Η Φλαμουριά
Στη βρύση τη βουνίσια
σιμά είν' η φλαμουριά,
στον ίσκιο της καθόμουν
να ονειρευτώ συχνά."
Η Φλαμουριά, Στίχοι:Wilhelm Muller, Μελοποίηση: Franz Schubert
(βλέπε και "ΑΚΕΠ: Ο ίσκιος της φλαμουριάς")
Γ) κείμενο του Clifton R. Fox με τίτλο "Τί είναι, αν είναι κάτι, ένας Βυζαντινός;"
Β) κείμενο της Χριστίνας Στρατηγοπούλου με τίτλο "Ο Βαυαρικός φιλελληνισμός μέσα από τον Βίλχελμ Μύλλερ (1794-1827)".
"Η Φλαμουριά
Στη βρύση τη βουνίσια
σιμά είν' η φλαμουριά,
στον ίσκιο της καθόμουν
να ονειρευτώ συχνά."
Η Φλαμουριά, Στίχοι:Wilhelm Muller, Μελοποίηση: Franz Schubert
(βλέπε και "ΑΚΕΠ: Ο ίσκιος της φλαμουριάς")
Γ) κείμενο του Clifton R. Fox με τίτλο "Τί είναι, αν είναι κάτι, ένας Βυζαντινός;"
Α) ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ ΚΑΙ ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ
του Ιωάννη Σ. Ρωμανίδη
- [ Διάλεξις γενόμενη την 21.3.1976 εις την Ιεράν πόλιν Μεσολογγίου ]
Στις κόρες μου
Ευλαμπία και Αναστασία
Ευλαμπία και Αναστασία
Η Ρωμηοσύνη και ο συγγραφέας
ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ ΚΑΙ ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ
β) το εισαχθέν όνομα
γ) ειρωνεία και καταφρόνησις
δ) πραγματικά Ρωμιοί
ε) έξωθεν επιβολή
στ) Κοραής κατά Ρωμηοσύνης
ζ) τα κριτήρια
η) το Γραικός και οι Φράγκοι
θ) πλαστογραφία Ρωμηοσύνης και οι Νεογραικοί
ι) υπόδουλοι στον εαυτόν μας
ια) συμφωνία Νεογραικών και Τούρκων
ιβ) υπό τα ράκη της Ρωμηοσύνης
ιγ) πόθεν το πρόβλημα που τα συμφέροντα
ιδ) Ρωμαίοι, Έλληνες και τα συντάγματα
ιε) τα πρωτόκολλα των Τριών Δυνάμεων
ιστ) διαμαρτυρία Παλαμά
ιζ) που και πότε άρχισεν η Ρωμηοσύνη
ιη) ευρωπαϊκός ρατσισμός και οι Νεογραικοί
ιθ) Ρωμηοσύνη δίγλωσσος μέχρι σήμερον
κ) οι Ρωμαίοι εξελληνίσθησαν π.Χ.
κα) και ο λαός της Ρώμης ωμιλούσε ελληνικά
κβ) ο Ρωμηός ο ίδιος από π.Χ.
κγ) ουδέποτε λατινική, ουδέποτε γραικική, πάντα ρωμαίϊκη
κδ) ο Παλαμάς υποστηρίζει τα πραγματικά μας ονόματα
κε) Ρωμανία - Ρούμελη
κστ) συμμαχία Κομιτατζήδων και Νεογραικών
κζ) διάλυσις της Ρωμηοσύνης του Ρήγα του Βελεστινλή
κη) αφιλοπάτριδες οι Νεογραικοί
κθ) ο Παλαμάς προείδε την Ρωμηοσύνην θριαμβεύτριαν
Έχουμε
συνηθίσει στις 25 του Μάρτη κάθε χρονιά, γιορτάζοντας την έπέτειο της
εθνικής παλιγγενεσίας, ν' αναφερόμαστε σε γεγονότα που έχουν σχέση με
την λευτεριά του γένους ή, καλύτερα, με την δημιουργία του ελληνικού
Κράτους.Από
έναν προπαρασκευασμένο σωβινισμό, γραμμένο απ' τις μεγάλες δυνάμεις του
1821, μάθαμε να μιλάμε για την εποποιΐα των προγόνων μας, που τους
δένουμε κατευθείαν γραμμή με την αρχαιότητα!Πραγματικά
για πολλά χρόνια γιορτάζουμε τούτη την απελευθέρωσή μας, χωρίς νάχουμε
εξετάσει καλά καλά πώς την γιορτάζουμε. Εδώ υπάρχει κάποια
παραδοξότητα. Γιορτάζουμε την απελευθέρωσή μας; Ποιά τάχα απελευθέρωση;
Των αρχαίων Ελλήνων; Δηλαδή των προπατόρων μας του 4ου αιώνα π.Χ. ; Κι'
έπειτα; Τα επόμενα χρόνια τί γίναμε; Που βρισκόμαστε; Είμαστε ένα Έθνος
με αρχαιότητα μόνο και σύγχρονη εποχή; Τα ενδιάμεσα χρόνια τί κάναμε;Εδώ
βρισκόμαστε μπροστά σε μια ιστορική παραχάραξη. Όταν το 1453 έπεσε η
Βασιλίδα των Πόλεων, η Κωνσταντινούπολη, στα χέρια των Οθωμανών δεν
κατεκτήθη η αρχαιότης αλλά η πρωτεύουσα της Ρωμηοσύνης. Δηλαδή, η πρώτη
πόλη της Ρωμαίϊκης Αυτοκρατορίας, κομμάτι της οποίας ήταν το μέρος που
κατηκούμε.Δεχτήκαμε
έναν ιστορικό συμβιβασμό παράξενο. Ωμολογήσαμε πώς η Πόλη δεν ήταν τάχα
η πρωτεύουσα μας; Η αυτοκρατορική πόλη της Ρωμηοσύνης, αυτής που
προέκυψε από το πάντρεμα της Ελληνικής αρχαιότητος και της Ρωμαϊκής; Και
σήμερα ακόμη ο Οικουμενικός Πατριάρχης φέρει τον τίτλο του
αρχιεπισκόπου Νέας Ρώμης, δηλαδή της Κωνσταντινουπόλεως. Και σήμερα
ακόμη το Οικουμενικό Πατριαρχείο στα Τουρκικά γράφεται και ονομάζεται
"Ρούμ Πατρικανεζί" που σημαίνει Πατριαρχείο των Ρωμαίων, δηλαδή των
Ρωμηών. Γιατί οι Τούρκοι, όταν κατέκτησαν την Πόλη, λένε, και είναι
σωστό, πώς κατέκτησαν την καρδιά της Ρωμηοσύνης.Αυτές
τις αλήθειες δεν τις μάθαμε ποτέ. Στα σχολειά μας διδάσκονται ιστορίες
με ανακρίβειες, γραμμένες από τους ξένους σαν τον Π. ΤΟΥΝΒΕΕ και
υιοθετημένες από μερικούς "φωτισμένους λόγιους", γραικύλους. Αυτή την
ιστορική παραχάραξη θέλησαν να κρύψουν φαίνεται οι μεγάλες δυνάμεις απ'
τους ρωμηούς, γι αυτό κι' ωδήγησαν το Ρήγα Φεραίο στο θάνατο. Μια ματιά
στο μανιφέστο του Βελεστινλή και τη χάρτα του θα δούμε καθαρά τί
εννοούμε λευτεριά του γένους απ' τον οθωμανικό ζυγό. Κι' όταν εκείνος
έγραφε ΡΟΥΜΕΛΗ εννοούσε ολόκληρα τα Βαλκάνια, γιατί ανήκαν στην Ρωμαίϊκη
Αυτοκρατορία.Τούτες
οι αλήθειες, που σε πολλούς φαίνονται παράδοξες, γιατί μάθανε την
ψεύτικη ιστορία, αποκαλύπτει σ' ένα του βιβλίο ο κ. Ιωάννης Ρωμανίδης,
καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης, με τον τίτλο "Ρωμηοσύνη".Ο
κ. Ι. Ρωμανίδης βαθύτατα Ρωμηός, γεννημένος στην Καππαδοκία,
μεγαλωμένος στην Αμερική εκεί σπούδασε και ήταν καθηγητής. Αντιμετώπισε
από προσωπικά του βιώματα την νοθεία της ιστορίας μας. Αναζήτησε την
σκοπιμότητα, μελέτησε πηγές και κατέληξε σ' ωρισμένα συμπεράσματα.
Τέλος, αποκάλυψε στα βιβλία του την ιστορική απάτη, που γίνεται.Ψάχνοντας
στα κείμενα βρήκε πώς δυο μεγάλοι άνθρωποι ο Αργύρης Εφταλιώτης και ο
δικός μας Κωστής Παλαμάς είχανε, στο καιρό τους, καταγγείλει τούτη την
νοθεία. Μιλώντας γι' αυτό βρήκαμε πολύ ενδιαφέρον. Έτσι σκέφτηκα πώς
θα έπρεπε να βγουν τούτες οι αλήθειες στη δημοσιότητα. Έθεσα το θέμα
στο συμβούλιο του συλλόγου "Κωστής Παλαμάς", που με χαρά δέχθηκε να
οργανώση μια διάλεξη στην Ιερή Πόλη του Μεσολογγίου, στην καρδιά της
δυτικής Ρούμελης, όπου ο διακεκριμένος καθηγητής κ. Ιωάννης Ρωμανίδης θα
έφερνε στο φως τις γνώμες του εθνικού μας ποιητή, του Μεσολογγίτη Κωστή
Παλαμά.Έτσι,
με πολύ συγκίνηση βρίσκομαι στην εξαιρετική τιμή να σάς παρουσιάσω τον
ομιλητή, που με ιδιαίτερη χαρά δέχθηκε να εμφανίση την εργασία του
"Κωστής Παλαμάς και Ρωμηοσύνη" πρώτο σε σάς εδώ στο Μεσολόγγι,
αποτίοντας φόρο τιμής στους Ρωμηούς της μεγαλειώδους ΕΞΟΔΟΥ και
πανηγυρίζοντας τα 150 χρόνια της Εξόδου, επέτειο κάποιων αγώνων της
Ρωμηοσύνης. Αγώνων και πόθων που φαίνεται πώς δεν έσβυσαν.
Β. Α. Λαμπρόπουλος
Κωνσταντινούπολη Νέα Ρώμη,5 Μαρτίου 1976Η
παρουσίαση έγινε στις 21 Μαρτίου στο Μεσολόγγι, την ημέρα της ομιλίας,
στην αιθουσα τελετών του Δημοτικού Μεγάρου. Γράφτηκε στην
Κωνσταντινούπολη, κατά τη διάρκεια δημοσιογραφικής αποστολής του
εισηγητού, με σκοπό να προλάβη την παρούσα έκδοση της οποίας
χρησιμοποιείται και σαν πρόλογος. Το βιβλίο κυκλοφόρησε την ίδια μέρα,
που έγινε η διάλεξη και δόθηκε στους ακροατές με ιδιόχειρη αφιέρωση του
συγγραφέα και τη σφραγίδα του συλλόγου "Κωστής Παλαμάς".
Ο ΕΚΔΟΤΗΣ
α) αφιλοτιμία και χυδαιότης
Το 1901 εκυκλοφόρησε το έργον "Ιστορία της Ρωμιοσύνης" του Αργύρη Εφταλιώτη.Ήτο εποχή που τα ονόματα Ρωμηός και Ρωμηοσύνη συγκινούσαν περισσότερον από σήμερον τους Ρωμηούς.Τούτο
διότι τα ονόματα Έλλην και Ελληνισμός εισαχθέντα συνταγματικώς κατά το
1822 δεν είχαν ακόμη επικρατήσει εις την συνείδησιν και την χρήσιν του
λαού.Παρά
ταύτα ο Γεώργιος Σωτηριάδης έγραψε μίαν κριτικήν κατά της "Ιστορίας της
Ρωμηοσύνης" του Εφταλιώτη όπου ισχυρίζετο ότι η χρήσις των ονομάτων
Ρωμιός και Ρωμιοσύνη αντί των Έλλην και Ελληνισμός δείχνει έλλειψιν
φιλοπατρίας και ότι η λέξις Ρωμιός πρέπει να αποφευχθή διότι έχει τάχα
καταφρονεμένην σημασίαν "ανθρώπου ευτελούς και χυδαίου".Ο
Μεσολογγίτης Ρουμελιώτης και επομένως υπερήφανος Ρωμηός Κωστής Παλαμάς
έγινεν εξωφρενών. Με την πέννα του γεμάτη εκδίκησιν και ειρωνείαν
απάντησεν εις τους κατά της Ρωμηοσύνης χλευασμούς του Σωτηριάδη με το
έργον του "Ρωμιός και Ρωμιοσύνη". [ 2 ]Το έργον τούτο, αν και μικρόν εις έκτασιν, είναι από τα ωραιότερα του μεγάλου τούτου ποιητού της Ρωμηοσύνης.
β) το εισαχθέν όνομα
"Δεν
απορεί κανείς, γράφει ο Παλαμάς, πώς ο Εφταλιώτης έγραψε Ρωμιός και όχι
"Έλληνας", έγραψε Ρωμιοσύνη και όχι "Ελληνισμός". Απορεί πώς ο κ.
Σωτηριάδης, με όλα τα δώρα της επιστήμης και της ευφυΐας που τον
ξεχωρίζουν ανάμεσα σε πολλούς, έκρινε ότι πρέπει να κατακρίνει το
συγγραφέα για το μεταχείρισμα των σωστών και των καλόηχων και των ωραίων
όρων, και ερωτά ο Παλαμάς, "τάχα λησμόνησε (ο κ. Σωτηριάδης) πώς είναι ο
άξιος μεταφραστής της "Ιστορίας της Βυζαντινής Λογοτεχνίας" του
Κρουμπάχερ, και λησμόνησε πόσο καθαρά μας εξηγεί ο σοφός ιστορικός τη
σημασία του κατηγορημένου Ρωμιού, σε λίγα λόγια ουσιαστικά, αμέσως από
τα πρώτα φύλλα του έργου του; "Το όνομα τούτο (δηλαδή Ρωμαίος)
διετηρήθη, γράφει ο Κρουμπάχερ, δια των φρικτών χρόνων της Τουρκοκρατίας
μέχρι σήμερον, ως η πραγματική και μάλιστα διαδεδομένη επίκλησις του
γραικικού λαού, απέναντι της οποίας η μεν σποραδικώς απαντώσα Γραικοί
μικράν ιστορικήν σημασίαν έχει, η δε δια της Κυβερνήσεως και σχολείου
τεχνικώς εισαχθείσα Έλληνες, ουδεμίαν". [ 3 ]γ) ειρωνεία και καταφρόνησις
Ορμώμενος
από τα τοιαύτα του Κρουμπάχερ ως και από την καθημερινήν εμπειρίαν του
λαού και την πρόσφατον ιστορίαν του έθνους, ο Παλαμάς τονίζει ότι όχι
μόνον το Ρωμιός, αλλά και το Έλλην χρησιμοποιείται κάποτε με ουχί καλήν
σημασίαν.Γράφει
ως εξής, "Ακόμη και τα ονόματα Έλλην, Έλληνες, ελληνικά Πράγματα κ.τ.λ
κάθε που παρουσιάζονται στη ζωή, οπωσδήποτε βαλμένα, με όλο τους τον
κλασσικό φωτοστέφανο, χρησιμοποιούνται κ' εκείνα, κατά την περίσταση,
ειρωνικώτατα και καταφρονετικώτατα. Όμως για τούτο κανενός δεν πέρασε
από το νού να τα στείλη στο λοιμοκαθαρτήριο". [ 4 ]Φαίνεται
σαφώς πώς το 1901 υπήρχεν ακόμη οξεία αντίθεσις μεταξύ εκείνων που
υπεστήριζον την εκρίζωσιν της Ρωμηοσύνης, και εκείνων που ηγωνίζοντο, ως
ο Παλαμάς, να διατηρήσουν την χρήσιν του Ρωμηός και Ρωμηοσύνη
τουλάχιστον εις την δημοτικήν γλώσσαν.Ο
Παλαμάς παρουσιάζει και άλλα παραδείγματα ονομάτων με διπλήν σημασίαν,
καλήν και ουχί τόσην καλήν, ανάλογα με την περίστασιν όπου
χρησιμοποιούνται - Μωραΐτης, Αρβανίτης, Καραϊσκάκης, κλέφτης, Εβραίος
και το Γραικός των Φραντσέζων, που ημπορεί να είναι οι ένδοξοι Περικλής,
Μάρκος Μπότσαρης, Κανάρης, "αλλά και κάθε αλιτήριος". [ 5 ]δ) πραγματικά Ρωμιοί
"Ανάλογη,
λογική, συνεχίζει ο Παλαμάς, ακολουθούμε και στο μεταχείρισμα των όρων
Ρωμιός και Ρωμιοσύνη. Η μόνη διαφορά είναι πώς και τα δύο τούτα λόγια,
επειδή δε μας έρχουνται, ίσα ολόϊσα, από την εποχή του Περικλή,
παραμερίστηκαν αγάλια, αγάλια, από την επίσημη γλώσσα, καθώς κι' όλα τα
λόγια τα δυσκολομέτρητα της ζωής και της αλήθειας. Έλληνες, για να
ρίχνουμε στάχτη στα μάτια του κόσμου, πραγματικά, Ρωμιοί. Το όνομα
(Ρωμιός) κάθε άλλο είναι παρά ντροπή. Αν δεν το περιζώνει αγριλιάς
στεφάνι από την Ολυμπία, το ανυψώνει στέμμα ακάνθινο μαρτυρικό και
θυμάρι μοσκοβολά και μπαρούτη. Δείχνει ίσα ίσα τη ζωή και την
πραγματικότητα της λέξης το ότι αυτή μας ήρθε πρόχειρα στην ειλικρινή
μας και στην πιο φωτεινή μας ψυχική κατάσταση - στη συνείδηση του
ξεπεσμού μας - για να διαλαλήσουμε τον ξεπεσμόν αυτό, πιο πολύ από το
γιορτιάτικο και από το δυσκίνητο τ' όνομα Έλλην, ακόμη και από το όνομα
Έλληνας, που είναι κάπως πιο δυσκολορρίζωτο από το Ρωμιός, και κρατούσε
ως τα χτές ακόμη την αρχαία ειδωλολατρική σημασία. "Η μάννα τ' είταν
Χριστιανή κι ο κύρης τ' είταν Έλλη(ν)", λέει ο Κυπριώτης ποιητής, και
σημαίνει κι ως την ώρ' ακόμη, για τον πολύ λαό, τον αντρειωμένο, το
γίγαντα". [ 6 ]ε) έξωθεν επιβολή
Ήδη
απεκάλυψεν ο Παλαμάς τους λόγους των φαινομένων τούτων όταν εδήλωσε την
συμφωνίαν του με τον Κρουμπάχερ ότι το όνομα τούτο εισήχθη "διά της
Κυβερνήσεως και του σχολείου τεχνικώς". Αλλά και την έξωθεν επιβολήν
του ονόματος τούτου αποκαλύπτει ο Παλαμάς με την εξής συνέχειαν, "Κ'
έτσι, σε νέο μαρτύρεμα, ο Ρωμιός φορτώθηκε στη ράχη του τις ξένες
αμαρτίες των συνταγματικών Ελλήνων. Κ' έτσι έγινε ο εξευτελισμένος
Ρωμιός των φωνακλάδων των καφενείων, ο φασουλής Ρωμιός των σατυρογράφων,
ο ασυνείδητος Ρωμιός μέσα στο ψευτοβασίλειο που Ρωμαίϊκο το λένε". [ 7 ]
Και έτσι καταλαβαίνει κανείς τί θέλει να πη ο Παλαμάς με τα ανωτέρω,
"Έλληνες, για να ρίχνουμε στάχτη στα μάτια του κόσμου, πραγματικά,
Ρωμιοί".στ) Κοραής κατά Ρωμηοσύνης
Εκείνος
που ήρχισε τον πόλεμον κατά της Ρωμηοσύνης ήτο ο Αδαμάντιος Κοραής. Ως
εθνικά ονόματα υπεστήριξεν ή το Γραικός ή το Έλλην. Γράφει ότι "Έν από
τα δύο λοιπόν ταύτα είναι το αληθινόν του έθνους όνομα. Επρόκρινα το
Γραικός, επειδή ούτω μας ονομάζουσι και όλα τα φωτισμένα έθνη της
Ευρώπης". [ 8 ]ζ) τα κριτήρια
Δια
να καταλάβωμεν την προτίμησιν αυτήν του Κοραή πρέπει να ίδωμεν το θέμα
μέσα εις τα ιστορικά του πλαίσια. Εκτός από την Ευρώπην του Κοραή
πρέπει να χρησιμοποιήσωμεν ως κριτήριον πρωτίστως και ασφαλώς τον εαυτόν
μας, δηλαδή την ιδικήν μας εσωτερικήν εθνικήν παράδοσιν, ως κάμνει ο
Παλαμάς, και κατά δεύτερον λόγον την παράδοσιν όλων των εθνών της
Ευρώπης, ως και των εθνών εκτός της Ευρώπης.Οι
Αραβες και οι Τούρκοι μας ονομάζουν μέχρι σήμερον Ρωμαίους εις τα
Πατριαρχεία Κωνσταντινουπόλεως Νέας Ρώμης, Αλεξανδρείας, Αντιοχείας και
Ιεροσολύμων. Οι Πατριάρχαι μας εις τα μέρη αυτά λέγονται Πατριάρχαι των
Ρωμαίων. Και πριν οι Φράγκοι αρπάξουν δια της βίας το Πατριαρχείον της
Πρεσβυτέρας Ρώμης ο Ρωμαίος τότε Πάπας ήτο και αυτός ένας από τους
Πατριάρχας των Ρωμαίων. Όταν το 1009 οι Φράγκοι οριστικώς πλέον έδιωξαν
τους Ρωμαίους από το Πατριαρχείο της Πρεσβυτέρας Ρώμης, ο Πάπας από
τότε δι' ημάς τους Ρωμαίους είναι και λέγεται όχι Ρωμαίος αλλά Λατίνος
και Φράγκος και η εκκλησία του όχι των Ρωμαίων, αλλά των Λατίνων και
Φράγκων.Πρό
της Νορμανδικής κατακτήσεως της Αγγλίας το 1066 οι εκεί Κέλται και
Σάξωνες μας ονομάζουν Ρωμαίους. Μέχρι της αλώσεως οι Σκανδιναυοί και αι
ελεύθεραι ιταλικαί πόλεις μας ονομάζουν και αυτοί Ρωμαίους. Οι
Συρόφωνοι του μεσαίωνος και οι Αιθίοπες μας ονομάζουν πάντοτε Ρωμαίους.
Και οι Ρώσοι προ της αλώσεως μας ονομάζουν Ρωμαίους.Οι
πρώτοι και οι μόνοι οι οποίοι κατά τον 9ον αιώνα έπαυσαν να μας
ονομάζουν Ρωμαίους και από τότε μας ονομάζουν με μόνον το Γραικός, που
θέλει ο Αδαμάντιος Κοραής, είναι οι Φράγκοι. Βαθμηδόν μετά την άλωσιν
της Πόλεως υπό των Φράγκων και κυρίως μετά την άλωσιν υπό των Τούρκων
επεκράτησεν η φραγκική αυτή παράδοσις εις τους Νορμανδούς, τους Κέλτας,
τους Σάξωνας, τους Σκανδιναυούς, τας ιταλικάς πόλεις και ακόμη εις τους
Ρώσους.Ο
κύριος λόγος δια τον οποίον οι Φράγκοι μας ονόμασαν μόνον Γραικούς
είναι ότι είχαν κατακτήσει τα τεράστια πλήθη των Ρωμαίων της γαλλικής
και της βορείου και μέσης ιταλικής Ρωμανίας από τον 6ον μέχρι τον 8ον
αιώνα. Οι Ρωμαίοι των επαρχιών τούτων μετεβλήθησαν εις δουλοπαροίκους
και οι Φράγκοι κατακτηταί απετέλεσαν την τάξιν των κατά φύσιν και εκ
γενετής ευγενών και ούτως εγεννήθη ο Ευρωπαϊκός φεουδαλισμός. Δια να
ξεχάσουν οι δουλοπάροικοι πλέον Ρωμαίοι ότι υπάρχει ελευθέρα ανατολική
Ρωμανία, την ονόμασαν "Γραικίαν", τους ανατολικούς Ρωμαίους ονόμασαν
μόνον "Γραικούς", τον εν Νέα Ρώμη βασιλέα των Ρωμαίων "βασιλέα των
Γραικών", και τα ανατολικά Πατριαρχεία των Ρωμαίων "Πατριαρχεία των
Γραικών".Παραλλήλως
οι Φράγκοι ονόμασαν τον πρώτον ρήγα των Φράγκων "βασιλέα των Ρωμαίων",
έδιωξαν τους Ρωμαίους από το Πατριαρχείον της Πρεσβυτέρας Ρώμης, αλλά
ονόμασαν τον Φράγκον πλέον Πάπαν "Πάπαν των Ρωμαίων", εκράτησαν το
όνομα Ρωμανία δια το παπικόν κράτος, και ολοκλήρωσαν την κατάληψιν της
λατινοφώνου και ελληνοφώνου ρωμαϊκής μας Ιεραρχίας της κάτω ιταλικής και
σικελικής Ρωμανίας όταν εχάσαμεν οριστικώς πλέον τα μέρη αυτά το 1071
εις τους φραγκευμένους Νορμανδούς, οι οποίοι μόλις προ 5 ετών, το 1066,
είχαν κατακτήσει την Αγγλίαν.Πολλοί
εκρωμαϊσθέντες Κέλται και Σάξωνες πρόσφυγες εξ Αγγλίας ήλθαν εις την
Κωνσταντινούπολιν Νέαν Ρώμην και κατετάγησαν εις το επίλεκτον πολεμικόν
σώμα των Βαράγγων, οι οποίοι αποτελούσαν την ανακτορικήν φρουράν του
βασιλέως των Ρωμαίων. Άλλα στελέχη τύπου Ρομπέν των Δασών παρέμειναν
εις την Αγγλίαν ωσάν ρωμαίϊκη κλεφτουριά κατά των Φραγκονορμανδών. Οι
υπόλοιποι Κέλται και Σάξωνες μετεβλήθησαν εις τους δουλοπαροίκους των
Νορμανδών κατακτητών. Οι Νορμανδοί έγιναν η τάξις των ευγενών και
έδιωξαν τους Ορθοδόξους από την εκκλησιαστικήν ηγεσίαν γενόμενοι οι
ίδιοι οι επίσκοποι του φραγκικού χριστιανισμού που έφεραν μαζί τους.Κατά
τον τρόπον αυτόν οι δουλοπάροικοι πλέον Ρωμαίοι απώλεσαν την
εκκλησιαστικήν των Εθναρχίαν, περιήλθον εις κατάστασιν αγραμματωσύνης,
και επίστευσαν ότι το κράτος των η Ρωμανία είναι μόνον το παπικόν
κράτος, ότι ο Φράγκος πλέον Πάπας είναι ακόμη ο Ρωμαίος Εθνάρχης των,
και ότι ο Φράγκος πλέον "βασιλεύς των Ρωμαίων" είναι ο παραδοσιακός
βασιλεύς των.Συγχρόνως
οι Φράγκοι κατεδίκασαν ως αιρετικούς τους λεγόμενους "Γραικούς" και
έτσι κατώρθωσαν όχι μόνον να αποκόψουν τους δυτικούς υπόδουλους Ρωμαίους
από τους ελεύθερους ανατολικούς Ρωμαίους, αλλά και να τους διδάξουν να
μισήσουν τους ανύπαρκτους "Γραικούς" και εις την πραγματικότητα
ομοεθνείς Ρωμαίους.Δια τούτο κατήντησε δια τους Ευρωπαίους το όνομα Γραικός να σημαίνη "αιρετικός, κλέπτης, ψεύτης, αλήτης, αγύρτης και απατεών". [ 10 ]Δηλαδή
ο Αδαμάντιος Κοραής προυτίμησε το Γραικός με το οποίον μας κατέστρεψαν
οι Φράγκοι και με το οποίον ύβριζον τότε "όλα τα φωτισμένα έθνη της
Ευρώπης".θ) πλαστογραφία Ρωμηοσύνης και οι Νεογραικοί
Επειδή
είναι αδύνατον να πιστεύση κανείς ότι τέσσαρα Ρωμαϊκά Πατριαρχεία
απεσχίσθησαν από φραγκικόν Πατριαρχείον, που μόλις ενεφανίσθη το 1009,
ηναγκάσθησαν οι Φράγκοι να πλαστογραφήσουν τον κάπως πιστευτότερον μύθον
ότι τέσσαρα "γραικικά" Πατριαρχεία απεσχίσθησαν από λεγόμενον
"ρωμαϊκόν", αλλά εις την πραγματικότητα φραγκικόν Πατριαρχείον. Τον
μύθον τούτον διδάσκουν και υποστηρίζουν οι Ευρωπαίοι και Αμερικανοί
ιστορικοί μέχρι σήμερον.Εγκαταλήψαντες
οι Γραικύλοι του Κοραή τα ρωμαίϊκα ονόματατού έθνους απεδέχθησαν
τουλάχιστον το σπουδαιότερον μέρος του φραγκικού τούτου μύθου. Δια
τούτο επικρατεί εν Ελλάδι σήμερον μεταξύ των "μορφωμένων" να λέγεται η
φραγκική ή λατινική Παπωσύνη ρωμαϊκή και τα τέσσερα πραγματικά ρωμαϊκά
Πατριαρχεία Κωνσταντινουπόλεως Νέας Ρώμης, Αλεξανδρίας, Αντιοχείας και
Ιεροσολύμων να λέγωνται γραικικά και ελληνικά, ακριβώς όπως ήθελαν
πάντοτε οι Φράγκοι.Διερωτάται
κανείς από ποίους και από που κατηυθύνεται η εθνική ημών παιδεία.
Είναι δυνατόν να υπάρχη μεγαλύτερος θρίαμβος της Φραγκοσύνης επί της
Ρωμηοσύνης απ' αυτό.Τα
ευρωπαϊκά και αμερικανικά εγχειρίδια ισχυρίζονται ότι οι Φράγκοι
απελευθέρωσαν τους Ρωμαίους της ιταλικής Ρωμανίας, μαζί με την ρωμαϊκήν
των εκκλησίαν, από τους Γραικούς ή Βυζαντινούς και οι Νεογραικοί
αδυνατούν να αντιμετωπίσουν ορθώς τα τοιαύτα ψεύδη διότι δεν ταυτίζουν
πλέον τον εαυτόν των ως Ρωμαίοι με τους τότε Ρωμαίους της ιταλικής
Ρωμανίας.Τον
ίδιον ακριβώς τύπον προπαγανδιστικής ιστορίας εφαρμόζουν ευρωπαίοι εις
Μέσην Ανατολήν, όπου εμφανίζονται οι Αραβες κατακτηταί ως απελευθερωταί
των Ρούμ από τους Βυζαντινούς, ενώ οι ανύπαρκτοι Βυζαντινοί είναι
Ρωμαίοι και οι Ρούμ είναι και αυτοί Ρωμαίοι εις την Αραβικήν και
Τουρκικήν γλώσσαν.Ακόμη
και οι βλαχόφωνοι και αρβανιτόφωνοι Ρωμαίοι εμφανίζονται ως εχθροί των
"Γραικών" και καταδυναστευόμενοι από τους Βυζαντινούς και Φαναριώτας.Αλλά
αποκηρύξας την ρωμαϊκότητά του και την διγλωσσίαν της Ρωμηοσύνης ο
Νεογραικός δεν γνωρίζει πλέον πώς να αντιμετωπίση τα τοιαύτα ψεύδη.ι) υπόδουλοι στον εαυτόν μας
Αλλά
περιέργως οι συνταγματικώς εμφανισθέντες το 1822 Νέοι Έλληνες παίρνουν
ετοίμην την ιστορίαν των από τας Μεγάλας Δυνάμεις και παρουσιάζονται ως
κάποτε υπόδουλοι πρώτον εις τους Ρωμαίους και ακόμη εις τους ανύπαρκτους
Βυζαντινούς.Δηλαδή
εφθάσαμεν και ημείς, με την υποδούλωσίν μας εις την ευρωπαϊκήν και
ρωσικήν ιστορικήν επιστήμην, να γίνωμεν εχθροί του εαυτού μας.Ο
δημοφιλέστερος εκπρόσωπος της γραμμής ταύτης είναι ίσως ο Νίκος
Τσιφόρος. Εις το βιβλίον του "Εμείς και οι Φράγκοι" γράφει μεταξύ άλλων
τα εξής περίεργα, "Πάει το Βυζάντιο, πάει κι' όλη η Ελλάδα με τα τρία
της θέματα (στά χέρια των Φράγκων), κακομοίρα και βασανισμένη η
Ηπειρωτική Ελλάδα, άλλαξε αφέντες". [ 11 ]ια) συμφωνία Νεογραικών και Τούρκων
Το
πόσον επιζήμιος υπήρξεν η επίσημος αποβολή της Ρωμηοσύνης φαίνεται
σαφώς όχι μόνον εις το Κυπριακόν, αλλά την στιγμήν αυτήν και εις το
Αιγαίον.Επροπαγάνδιζον οι Τούρκοι και ξένοι ότι η Κύπρος, ενώ ήτο επαρχία ρωμαϊκή και βυζαντινή, ουδέποτε υπήρξε μέρος της Ελλάδος.Παρομοίως
επί μήνας τώρα οι Τούρκοι προπαγανδίζουν, περισσότερον αποτελεσματικώς
απ' ό,τι νομίζομεν, ότι και το Αιγαίον ουδέποτε ήτο μέρος της Ελλάδος.
Δηλαδή οι Έλληνες δεν απελευθέρωσαν, αλλά κατέκτησαν το Αιγαίον από την
Τουρκίαν. Με άλλα λόγια οι Τούρκοι ισχυρίζονται ότι επήραν το Αιγαίον,
όχι από τους Έλληνας, αλλά από τους Ρωμαίους ή Βυζαντινούς, εις τους
οποίους οι Έλληνες ήσαν υπόδουλοι.Διερωτάται
κανείς τί διαφορά υπάρχει μεταξύ της Τουρκικής ταύτης παρουσιάσεως της
ιστορίας μας και αυτής των σούπερ αρχαίων Ελλήνων τύπου Τσιφόρου.Βάσει
της γραμμής υποστηρίζεται από ξένους ότι η αρχή της απελευθερώσεως των
Ελλήνων υπήρξεν η πτώσις της Κωνσταντινουπόλεως εις τους Τούρκους.ιβ) υπό τα ράκη της Ρωμηοσύνης
Δριμείαν
επίθεση κατά του Παλαμά έκαμεν ο Νικόλαος Γ. Πολίτης με το άρθρον του
"Έλληνες ή Ρωμιοί". Ο Πολίτης δέχεται ότι εξηφανίσθη ως εθνικόν όνομα
το όνομα το Έλλην, διότι εταυτίσθη με το ειδωλολάτρης και ότι προ της
αλώσεως ενεφανίσθη πάλιν. Όμως δεν ερριζώθη, λέγει ο Πολίτης, διότι το
Οικουμενικόν Πατριαρχείον διοικούσε ως εθναρχία το πλήθος των Ρωμαίων
των Βαλκανίων, της Μικράς Ασίας και της Μέσης Ανατολής. [ 12 ]Ακολουθών
τα συντάγματα της τότε Ελλάδος ο Πολίτης ταυτίζει τους Έλληνας όχι με
τους Ρωμαίους, αλλά μόνον με τους κατοίκους της Ελλάδος του 1901. [ 13 ]
Παρουσιάζει μαρτυρίας όπου φαίνεται σαφώς ότι οι Ρωμαίοι της ανατολικής
Ρωμανίας γνωρίζουν καλώς και είναι υπερήφανοι ότι είναι απόγονοι όχι
μόνον των αρχαίων Ρωμαίων, αλλά και των Ελλήνων, και νομίζει ότι αι
μαρτυρίαι αυταί αποδεικνύουν ότι οι Ελληνες της τότε Ελλάδος είναι
γνήσιοι απόγονοι μόνον των αρχαίων Ελλήνων.Είς
υποστήριξιν του Σωτηριάδη εναντίον του Παλαμά ο Πολίτης ισχυρίζεται ότι
"... το ελληνικόν έθνος ανακτήσαν το αληθές εθνικόν όνομά του,
κατεδίκασε το επείσακτον όνομα του Ρωμιού, προσδώσαν εις αυτό
ονειδιστικήν σημασίαν". [ 14 ]
Και κατακλείει την επίθεσιν του κατά του Παλαμά ως εξής: "Ας μη επιμένη
λοιπόν ζητών να μένη κρυμμένη πάντοτε υπό τα ράκη της Ρωμιοσύνης η
βασίλισσα Ελλάδα". [ 15 ]Ο
Παλαμάς δεν απήντησε και εξηγεί τον λόγον, "Αν απεσιώπησα, απεσιώπησα
γιατί τόπο δεν είχα στο "Άστυ" που με φιλοξένησε, χίλια δύο
χαρακτηριστικά κομμάτια, και πεζά και στίχους, που μέσα τους αστράφτει
και βροντά, όχι ο Έλλην, αλλά ο Ρωμιός". [ 16 ] Δηλαδή τον εφίμωσαν.ιγ) πόθεν το πρόβλημα που τα συμφέροντα
Πρέπει
να τονισθεί ότι ο Κωστής Παλαμάς εκπροσωπεί ακραιφνώς τας ιστορικάς
θέσεις και τα πραγματικά συμφέροντα της Ρωμηοσύνης, ενώ ο Σωτηριάδης και
ο Πολίτης, ακολουθούντες τον Κοραή, εκπροσωπούν την από τον 9ον αιώνα
εγκαινιασθείσαν προπαγάνδαν της Φραγκοσύνης κατά της Ρωμηοσύνης, ως εν
ολίγοις την περιεγράψαμεν.Δηλαδή
το εθνικόν πρόβλημα που συνεζητείτο μεταξύ Παλαμά, Σωτηριάδη και Πολίτη
το 1901 εξ αιτίας της "Ιστορίας της Ρωμιοσύνης" του Εφταλιώτη δεν
προέκυψεν μόνον ως αποτέλεσμα της ιδρύσεως του νέου ελλαδικού κράτους
μέσω του συντάγματος του 1822.Ούτε
και είναι δημιούργημα της επισήμου γλώσσης ως φαίνεται να πιστεύουν ο
Παλαμάς, ο Εφταλιώτης και άλλοι δημοτικισταί. Η λεγόμενη καθαρεύουσα
ήτο η επικρατούσα γλώσσα των Ρωμαϊκών Πατριαρχείων και της Εκκλησίας
γενικώς, ως και των Φαναριωτών και πολλών λογίων της εκτός Ελλάδος
Ρωμηοσύνης. Ήτο η γλώσσα ενότητος μεταξύ των πολλών τοπικών διαλέκτων.
Μόνον εις την Ελλάδα συνεδέθη η καθαρεύουσα με τα ονόματα Έλληνες και
Ελληνισμός διότι οι Νεογραικοί ενόμιζον ότι χρησιμοποιούντες αυτήν
αποδεικνύουν εις όλον τον κόσμον ότι είναι αμιγείς αρχαίοι Έλληνες.Αντιθέτως
η κατάργησις των εθνικών ονομάτων της Ρωμηοσύνης εσχεδιάσθη και
προωθήθη υπό των Φράγκων, επεξετάθη βαθμηδόν εις τους λοιπούς Ευρωπαίους
και τελικά στους Ρώσσους, και "περιέργως" ενεφανίσθη εις τον
νεογραικικόν κύκλον του Αδαμάντιου Κοραή και συμπεριελήφθη "παραδόξως"
εις το σύνταγμα του 1822 ως και εις τα μετέπειτα συντάγματα.ιδ) Ρωμαίοι, Έλληνες και τα συντάγματα
Το
ελληνικόν έθνος, κατά τα εν λόγω συντάγματα, δεν είναι έθνος ήδη
υπάρχον εκ του οποίου τινές επαναστάτησαν και άλλοι δεν επαναστάτησαν.
Έλληνες είναι οι επαρχιώται αυτόχθονες της παλαιάς ρωμαίϊκης επαρχίας
της Ελλάδος. Δηλαδή το επαρχιακόν όνομα έγινε εθνικόν. Είς τους
επαναστήσαντες εις άλλα μέρη Ρωμαίους εδόθη το δικαίωμα να γίνουν
Έλληνες, αλλά μόνον όταν έρθουν και εγκατασταθούν μονίμως εις την
Ελλάδα. Επομένως οι εκτός της Ελλάδος Ρωμαίοι δεν θεωρούνται
συνταγματικώς Έλληνες διότι επολέμησαν, αλλά μόνον όταν και εφ' όσον
έλθουν και κατοικήσουν εις την Ελλάδα.Πρέπει
να σημειωθεί δεόντως ότι δεν έκαμνεν εντύπωσιν εις τους άλλους Ρωμαίους
ότι οι Έλληνες της τότε Ελλάδος ωνόμασαν συνταγματικώς μόνον τον εαυτόν
τους Έλληνας, εφ' όσον τούτο ήτο επαρχιακόν και όχι εθνικόν όνομα.
Εσκανδάλισε το γεγονός ότι οπαδοί του Κοραή ειργάσθησαν με φανατισμόν να
ξηλώσουν την Ρωμηοσύνην και να χωρίσουν την αυτοδημιούργητον νέαν
Εκκλησίαν της Ελλάδος από το Οικουμενικόν Πατριαρχείον, ωσάν να μην
είναι ορθόν Έλληνες να ανήκουν εις Ρωμαίον Πατριάρχην.ιε) τα πρωτόκολλα των Τριών Δυνάμεων
Εις την Εθνοσυνέλευσιν που φέρει ως όνομα την 3ην Σεπτεμβρίου 1843 μία
ισχυρά παράταξις πληρεξουσίων έκαμεν αγώνα δια να αφαιρεθή το δικαίωμα
να γίνουν Έλληνες οι Ρωμαίοι εκείνοι που επολέμησαν το 1821 με 1829,
αλλά δεν είχον μεταναστεύσει ακόμη εις την Ελλάδα. Το
ότι αι Μεγάλαι Δυνάμεις επέβαλαν την γραικοφραγκικήν γραμμήν του
Αδαμαντίου Κοραή και έδωσαν την χαριστικήν βολήν εις την ρωμαίϊκην
γραμμήν του Ρήγα του Βελεστινλή, φαίνεται σαφώς από τα λεχθέντα εις τα
πρακτικά.Ο
Ιωάννης Κωλέττης είπε τα εξής, "Πρωτόκολλα των τριών δυνάμεων έδωκαν
ημίν την ανεξαρτησίαν, εις δε τους εκτός της Ελλάδος μείναντας αδελφούς,
τους επίσης ως ημάς αγωνισαμένους τον ιερόν αγώνα, το δικαίωμα της
μεταναστεύσεως, εν τη Ελλάδι. Οι αδελφοί ούτοι έλαβαν τα όπλα,
ηγωνίσθησαν... ου μόνον κατά τας επαρχίας της Ελλάδος αλλά και κατά την
Ευρωπαϊκήν Τουρκίαν και Ασίαν, διότι και εκεί το άσμα του Ρήγα
ηκούσθη... Ταύτα τα κατορθώματα δεν ελάνθασαν την Ευρώπην, και δια
τούτο αι Δυνάμεις έδωκαν το δικαίωμα της μεταναστεύσεως εις τας
απολειφθείσας εκτός της Ελλάδος επαρχίας. Τούτων ούτως εχόντων,
δυνάμεθα να θέσωμεν διάκρισιν τινα, τις εστιν Έλλην, και τις ουκ έστιν
Έλλην; ... αι κατά την Τουρκίαν ελληνικαί πρεσβείαι έχουσι πόνους και
μόχθους καθ' εκάστην εις το να προστατεύωσι τους Έλληνας ομοθρήσκους.
Αλλά του λοιπού πώς θέλουσι δυνηθή να υπερασπίσωσιν αυτούς, των οποίων
τα πολιτικά δικαιώματα αμφισβητούνται, οίτινες δεν κρίνονται πλέον
Έλληνες;" [ 17 ]Εις
αυτά ρίπτει φως ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, "Ας προσέξωμεν, μήπως
προσβάλλοντες ουσιώδες μέρος των πρωτοκόλλων, τα οποία έθεσαν τας βάσεις
της πολιτικής ανεξαρτησίας μας και έδωσαν το δικαίωμα της
μεταναστεύσεως, προσβάλλωμεν το όλον. Η οθωμανική αρχή δεν ανεγνώρισε
με ευχαρίστησιν τους μετανάστας ως Έλληνας, διαφιλονεικήσαμεν μετ' αυτής
τόσα έτη, και δυνάμει πρωτοκόλλων και πολλών κόπων το εκατορθώσαμεν,
και ήδη τί θέλομεν είπει εις αυτήν, όταν ημείς αυτοί αρνούμεθα τον
εθνισμόν των;" [ 18 ]Λοιπόν
αι Τρείς Δυνάμεις και η Τουρκία (διά να προστατεύση τα συμφέροντά της)
επέβαλαν μέσω των εν λόγω πρωτοκόλλων την συνταγματικήν διάκρισιν μεταξύ
Ελλήνων και Ρωμαίων, Ελληνισμού και Ρωμηοσύνης.ιστ) διαμαρτυρία Παλαμά
Δια
τούτο παραπονείται ο Παλαμάς, "Κ' έτσι, σε νέο μαρτύρεμα, ο Ρωμιός
φορτώθηκε στη ράχη του τις ξένες αμαρτίες των συνταγματικών Ελλήνων".Διαμαρτυρόμενος
κατά της διαστροφής της ιστορίας της Ρωμηοσύνης υπό των Νεογραικών ο
Κωστής Παλαμάς υπεστήριξεν όχι μόνον το δικαίωμα αλλά και το καθήκον του
Εφταλιώτη να χρησιμοποιή το Ρωμιός και Ρωμιοσύνη, αντί του Έλλην και
Ελληνισμός, αφού αυτά είναι τα πραγματικά μας εθνικά ονόματα κατά τον
μεσαίωνα και την Τουρκοκρατίαν.Τονίζει
ο Παλαμάς, "Βαπτιστικός του κλασσικού Ρωμαίου της Ρώμης, από τον καιρό
του Ιουστινιανού ως τον καιρό του Ρήγα του Βελεστινλή, ο ίδιος έμεινε,
ξεχωρισμένος, ο ίδιος πάντα, μέσα από το δανεικό του όνομα, που τόκαμε
δικό του, ο Ρωμαίος της Πόλης, ο Ρωμιός ο ραγιάς, ο Ρωμιός ο αδούλωτος, ο
Ρωμιός ο Έλλην... Και αφού η Ιστορία του κ. Εφταλιώτη δεν είναι για
τον Έλληνα του Περικλή, μήτε για τον Έλληνα του μεγάλου Αλεξάνδρου, ο
ευσυνείδητος ιστοριοπλέχτης δεν μπορούσε παρά για τον Ρωμιό και για την
Ρωμιοσύνη να μιλήση, που δεν είναι και τα δύο παρά τα νέα ονόματα του
Έλληνος και του Ελληνισμού. Το θέλησε η ιστορική ακριβολογία". [ 19 ]ιζ) που και πότε άρχισεν η Ρωμηοσύνη
Δια
τον Εφταλιώτη όμως δεν εμφανίζεται η Ρωμηοσύνη με τον Ιουστινιανόν,
αλλά κυρίως κατά την εποχήν του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Ο Καίσαρας
τούτος, γράφει ο Εφταλιώτης, "αφίνει τη δοξασμένη του Ρώμη, και με το
σταυρό στο χέρι και στην καρδιά κατεβαίνει και στήνει άλλη, πιο δυνατή
και πιο δυσκολόπαρτη Ρώμη στην καταφρονεμένη μας την Ανατολή. Κ' έτσι,
αν έγινε ο Ελληνισμός όργανο του Χριστιανισμού, έγινε όμως κι ο
Χριστιανισμός, καθώς κι όσα έκαμε ο Μέγας ο Κωνσταντίνος για να στερεώση
το κράτος του, αφορμή να ξαναγεννηθή ο Ελληνισμός. Επειδή τότες
μαζεύτηκαν τα παλιά και νέα συστατικά που και ζύμωσαν κ' έπλασαν την
καθαυτό Ρωμιοσύνη". [ 20 ]Ακολουθών
τον Γερμανόν Κρουμπάχερ ο Παλαμάς δέχεται ότι ο Ρωμηός είναι ο ίδιος
από τον καιρόν του Ιουστινιανού διότι τάχα τότε το όνομα Ρωμαίος άλλαξε
σημασίαν και έκτοτε αντί να σημαίνη τον Λατίνον, σημαίνει τον Γραικόν. [ 21 ]ιη) ευρωπαϊκός ρατσισμός και οι Νεογραικοί
Οι
Γερμανοί ειδικώς και οι Ευρωπαίοι γενικώς έχουν μίαν φυλετικήν και
ρατσιστικήν αντίληψιν περί εθνών η οποία κατά τον μεσαίωνα επήρε την
μορφήν των ταξικών διακρίσεων μεταξύ των εκ γενετής και κατά φύσιν
ευγενών Φράγκων και Νορμανδών κατακτητών και των κατά φύσιν και εκ
γενετής κατακτηθέντων δουλοπαροίκων. Μετά την γαλλικήν επανάστασιν η
αντίληψις αυτή περί εθνών επήρε την μορφήν του φυλετικού εθνικισμού που
ταυτίζει κάθε έθνος με μίαν γλώσσαν.Έτσι
φαντάζονται τους αρχαίους Ρωμαίους ως μίαν λατινόφωνον φυλήν που έγινεν
η τάξις των ευγενών διοικητών και τους Γραικούς ως μίαν γραικόφωνον
φυλήν που έγινεν η τάξις των δουλοπαροίκων ή κατακτηθέντων. Όταν
διοικούν οι Λατίνοι η αυτοκρατορία είναι ρωμαϊκή. Όταν μετά διοικούν οι
Γραικοί η αυτοκρατορία λέγεται ρωμαϊκή, αλλά εις την πραγματικότητα
είναι γραικική.Ακριβώς
τέτοιαν ρατσιστικήν αντίληψιν περί εθνότητος εισήγαγον οι Γραικοί εις
τον χώρον της Ρωμηοσύνης και ούτως εταύτισαν κάθε γλώσσαν με ξεχωριστόν
έθνος ώστε να ημπορέσουν αι Μεγάλαι Δυνάμεις να αντικαταστήσουν την
Οθωμανικήν Αυτοκρατορίαν, όχι με την Ρωμηοσύνην του Ρήγα του Βελεστινλή,
αλλά με μικρά Κρατίδια, καχεκτικά και δούλα των μεγάλων.ιθ) Ρωμηοσύνη δίγλωσσος μέχρι σήμερον
Ποτέ
δεν ηδυνήθησαν οι Φράγκοι και οι ακολουθούντες αυτούς Ευρωπαίοι και
Ρώσοι να καταλάβουν πώς είναι δυνατόν Ρωμαίοι να γίνουν Έλληνες και
Έλληνες να γίνουν Ρωμαίοι, να συγχωνευθούν εις έν έθνος με ελληνικόν
πολιτισμόν και να έχουν αντί μίαν γλώσσαν δύο, ως περίπου έχουν οι
Ελβετοί σήμερον.Είναι
γνωστόν ότι η Ρωμηοσύνη έχει δύο επισήμους γλώσσας, την λατινικήν και
την ελληνικήν. Η λατινική λέγεται ρωμαϊκά και επεκράτησεν η ελληνική να
λέγεται ρωμαίϊκα. Το ίδιο όνομα με ένα ιώτα σημαίνει λατινικά και με
δύο ιώτα ελληνικά και έτσι δηλώνει τας δύο γλώσσας της Ρωμηοσύνης.Αλλά
η Ρωμηοσύνη είναι μέχρι σήμερον δίγλωσσος. Τούτο διότι τα βλάχικα
είναι νεολατινικά ή νεορωμαϊκά και τα αρβανίτικα είναι κατά 50% λατινικά
και 25-30% ελληνικά. Πρό ετών ήτο σύνηθες φαινόμενον Ρωμαίοι των
Βαλκανίων να είναι δίγλωσσοι και πολλάκις τρίγλωσσοι. Ως πρώτη γλώσσα
επικρατούσαν τα ρωμαίϊκα. Η μεγαλυτέρα ομάς επαναστατών του 1821 ήσαν
οι Αρβανίται Ρωμαίοι εκ των οπίων πολλοί ούτε καν εγνώριζαν τα ελληνικά.κ) οι Ρωμαίοι εξελληνίσθησαν π.Χ.
Η
διγλωσσία των Ρωμαίων εμφανίζεται εις την οθόνην της ιστορίας εις τα
πρώτα γραπτά μνημεία της ρωμαϊκής ιστορίας και μαρτυρεί ότι οι Ρωμαίοι
πρόγονοί μας είναι αναπόσπαστον μέρος του ελληνικού πολιτισμού πολύ πριν
από τον Μέγα Ιουστινιανόν και πολύ πριν από τον Μέγα Κωνσταντίνον. Ήδη
700 περίπου χρόνια πριν ο Μέγας Κωνσταντίνος μεταφέρη την Ρώμην εις την
Ανατολήν, δηλαδή ήδη κατά τον 4ον αιώνα π.Χ. ο μαθητής του Πλάτωνος ο
Ηρακλείδης ο Ποντικός αποκαλεί την Ρώμην "πόλιν ελληνίδα Ρώμην".Ο
πρώτος εις την ιστορίαν γράψας εις την λατινικήν γλώσσαν ήτο ο Έλλην
Λίβιος Ανδρόνικος. Κατά τον 3ον αιώνα μετέφρασε τον Όμηρον δια να τον
χρησιμοποιήση ο ίδιος, ως διδακτικόν κείμενον της λατινικής και της
ελληνικής γλώσσης δια τους Ρωμηούς μαθητάς του. Μετέφρασε και άλλα έργα
εκ του ελληνικού και έγραψε πρωτοτύπως τα πρώτα ρωμαϊκά θεατρικά έργα
και ποιήματα. Έτσι επεκράτησεν ευθύς εξ αρχής οι εγγράμματοι Ρωμαίοι να
εκμανθάνουν την ελληνικήν ως πρότυπον των Ρωμαϊκών γραμμάτων. Έκτοτε
ουδέποτε έπαυσεν η διγλωσσία να κατευθύνη την εξέλιξιν του ελληνικού
πολιτισμού των Ρωμαίων.Οι
δύο πρώτοι ιστορικοί της Ρώμης, ο Fabius Pictor και ο Cincius Alimentus
ήσαν Ρωμαίοι, οι οποίοι περί το 200 π.Χ. έγραψαν ελληνιστί και όχι
λατινιστί τας ιστορίας των.Από το 150 π.Χ. όλοι οι μορφωμένοι Ρωμαίοι εγνώριζον καλώς πλέον την ελληνικήν γλώσσαν και φιλολογίαν.Μετ'
ολίγον και οι κατ' αρχήν διστακτικοί έναντι των ελληνικών αγροικώτεροι
Ρωμαίοι προύχοντες ηναγκάσθησαν τελικώς να εκμάθουν την ελληνικήν δια το
εμπόριον και δια την διοίκησιν των ελληνικών επαρχιών.Από
του 1ου αιώνος π.Χ. επεκράτησεν η παράδοσις οι Ρωμαίοι αριστοκράται,
δια να ολοκληρώσουν την μόρφωσιν των, να σπουδάζουν εις την Ελλάδα.Το
91 π.Χ. ήρχισεν ο τελευταίος μεγάλος πόλεμος μεταξύ Ρωμαίων και
Λατίνων. Ένα χρόνο πρίν, το 92 π.Χ., οι Ρωμαίοι έκλεισαν τα λατινικά
σχολεία ρητορικής και έτσι υπεχρέωσαν τους εν Ρώμη φοιτητάς να
σπουδάσουν μόνον εις τα ελληνικά σχολεία. Εν καιρώ ήνοιξαν πάλιν τα
λατινικά σχολεία και ετονώθη η χρήσις της λατινικής εφ' όσον
εχρησιμοποιήθησαν οι Λατίνοι δια την αποίκισιν νέων δυτικών επαρχιών.Κατά
την ιδίαν εποχήν κατηργήθη η θέσις του μεταφραστού εις την Ρωμαϊκήν
σύγκλητον και έκτοτε επετράπη η άνευ μεταφράσεως χρήσις της ελληνικής εκ
μέρους των εξ Ανατολής επισκεπτών ομιλητών, διότι όλοι οι Ρωμαίοι
προύχοντες εγνώριζον απταίστως πλέον την ελληνικήν.Σχεδόν
όλοι οι αυτοκράτορες εγνώριζον ελληνικά, αλλά μεταξύ αυτών οι Ιούλιος
Καίσαρ, Αύγουστος Καίσαρ, Τιβέριος, Νέρων, Βεσπασιανός, Τραϊανός,
Ανδριανός, Μάρκος Αυρήλιος και άλλοι είχον εξαιρετικήν γνώσιν της
ελληνικής. Ο Ιούλιος Καίσαρ, ο Τιβέριος και ο Μάρκος Αυρήλιος έγραψαν
ελληνικά έργα.Οι διαπρεπέστεροι Ρωμαίοι συγγραφείς που έγραψαν και ελληνιστί είναι ο Κικέρων, ο Γερμανικός και ο Σουητώνιος.κα) και ο λαός της Ρώμης ωμιλούσε ελληνικά
Κατά
τον 1ον και 2ον αιώνα του Χριστιανισμού ήτο σύνηθες πλέον φαινόμενον οι
εν Ρώμη Ρωμαίοι να είναι εις την ελληνικήν γλώσσα μητροδίδακτοι αφούθ
είχε γίνει γλώσσα του σπιτιού.Ο
Ρωμαίος απόστολος Παύλος έγραψε την προς Ρωμαίους επιστολήν του
ελληνιστί. Τρανή απόδειξις ότι ο λαός της Ρώμης ωμιλούσε την ελληνικήν.Η
λειτουργία της εκκλησίας της Ρώμης ετελείτο ελληνιστί μέχρι του 4ου
αιώνος. Άλλη τρανή απόδειξις ότι η ελληνική ήτο η γλώσσα του πλήθους.Όλοι οι πρώτοι Χριστιανοί συγγραφείς των δυτικών επαρχιών και οι επίσκοποι της Ρώμης έγραψαν ελληνιστί.Η
ελληνική γλώσσα ήτο τόσον διαδεδομένη ώστε παρεκινήθη ο μη εκ Ρωμαίων
και εκτός Ρώμης γεννηθείς Λατίνος σατυριστής Ιουβενάλιος να γράψη, "δέν
δύναμαι να υποφέρω την Πόλιν γραικικήν." NON POSUM FERRE ... GRAECAM
URBEM.Η
ελληνική γλώσσα ήτο η επικρατούσα εις όλην την περιοχήν της Ρώμης μέχρι
τα μέσα του 4ου αιώνος, ότε εξησθένησε μόνον διότι μετεφέρθη η Ρώμη εις
την ανατολήν αφού μετώκησεν σχεδόν ολόκληρος η Πόλις. Το κενόν που
εδημιουργήθη επληρώθη, ως επί το πλείστον, από λατινοφώνους Ρωμαίους και
δια τον λόγον αυτόν εντός 50 ετών υπεχρεώθη ο Πάπας Δάμασος να εισαγάγη
περισσότερα λατινικά εις την λατρείαν της Πρεσβυτέρας Ρώμης.Εξ
όλων των ανωτέρω, αλλά και από άλλα πολλά, φαίνεται σαφώς ότι η
Πρεσβυτέρα Ρώμη εταυτίσθη με τον ελληνικόν κόσμον και πολιτισμόν πολλούς
αιώνας πριν από τον Μέγαν Κωνσταντίνον.κβ) ο Ρωμηός ο ίδιος από π.Χ.
Με
μεγάλην χαράν θα ήκουεν ο Κωστής Παλαμάς από την σύγχρονον έρευναν περί
της ελληνικότητος της Πρεσβυτέρας Ρώμης ότι παρεσύρθη από την
ευρωπαϊκήν του μεσαίωνος αντίληψιν του Κρούμπαχερ. Και ο Εφταλιώτης
συνέλαβεν, αλλά όχι πλήρως το μέγεθος του εξελληνισμού της Πρεσβυτέρας
Ρώμης, αφού οι Ρωμαίοι είχον γίνει κάτι πολύ περισσότερον από
Φιλέλληνες, ως τους παριστάνει. Ορθά είναι τα λεχθέντα τον 4ον αιώνα
π.Χ. υπό του Ηρακλείδου του Ποντικού και πάλιν τον 1ον αιώνα μ.Χ. υπό
του Ιουβεναλίου, ότι η Ρώμη είναι "πόλις ελληνίς".Δηλαδή
ο Ρωμηός είναι ο ίδιος και ο ίδιος έμεινεν όχι μόνον από την εποχήν του
Ιουστινιανού, όχι μόνον από την εποχήν του Μεγάλου Κωνσταντίνου, αλλά
τουλάχιστον από την εποχήν των αποστόλων Πέτρου και Παύλου εις την Ρώμην
και ίσως από την εποχήν που τα Ρωμηόπουλα έγιναν μαθηταί του Έλληνος
Λιβίου Ανδρόνικου, του πρώτου διδασκάλου της Ρωμηοσύνης.κγ) ουδέποτε λατινική, ουδέποτε γραικική, πάντα ρωμαίϊκη
Η
εθνική μας ιστορία και νομοθεσία αποδεικνύουν ότι η Ρώμη ως πόλις -
κράτος ουδέποτε εταυτίζετο ούτε με τους Λατίνους ούτε με την λατινικήν
γλώσσαν. Δια τον λόγον αυτόν το 92 π.Χ. οι Ρωμαίοι έκλεισαν τα λατινικά
σχολεία, δια να φοιτήσουν τα παιδιά των μόνον εις τα ελληνικά.Οι
Ρωμαίοι ουδέποτε είχον λατινικήν εθνικήν συνείδησιν. Δεν ήσαν λατίνοι.
Ήσαν και είναι Ρωμαίοι. Δεν ήσαν λατινόφωνοι, αλλά δίγλωσσοι -
λατινόφωνοι και ελληνόφωνοι, βλαχόφωνοι και αρβανιτόφωνοι.Έχοντες
υπ' όψιν το γεγονός τούτο πρέπει να χαρακτηρίσωμεν τον και εν Ελλάδι
σήμερον επικρατούντα φραγκικόν ισχυρισμόν ότι η ρωμαϊκή βασιλεία έγινεν
από λατινική γραικική και ως εκ τούτου βυζαντινή, όχι μόνον μύθον, αλλά
και απάτην κακοήθη, αφού ουδέποτε ήτο λατινική, ουδέποτε έγινε γραικική
και αφού η ήδη εξελληνισθείσα Ρώμη μετεφέρθη εις την Ανατολήν και αφού ο
λαός της Ρωμηοσύνης παραμένει δίγλωσσος ως ήτο πάντοτε. Εξ αλλου, όπως
είδομεν, είναι πλάνη ότι εξελληνίσθη η ρωμαϊκή βασιλεία. Ήδη η ρωμαϊκή
δημοκρατία είχε πλήρως εξελληνισθή, πριν γεννηθή εξ αυτής η ρωμαϊκή
βασιλεία.κδ) ο Παλαμάς υποστηρίζει τα πραγματικά μας ονόματα
Υπεραμυνόμενος
του καθήκοντος του Εφταλιώτη να χρησιμοποιή τα πραγματικά εθνικά μας
ονόματα, ο Παλαμάς δεν δέχεται ως μη ρωμαϊκήν την βασιλείαν της
Κωνσταντινουπόλεως Νέας Ρώμης και εις τούτο δικαιώνει πλήρως τον
Εφταλιώτη.Και
πράγματι ουδέποτε και ουδαμού εις τας εθνικάς μας πηγάς διακρίνεται η
υπό των Φράγκων πλαστογραφηθείσα ανύπαρκτος βυζαντινή αυτοκρατορία από
την ρωμαϊκήν βασιλείαν. Οι πρόγονοί μας εγνώριζον μόνον ότι ήσαν
πολίται του κράτους με το όνομα Ρωμανία, ασχέτως του μεγέθους αυτού και
ασχέτως που ευρίσκετο η πρωτεύουσα.κε) Ρωμανία - Ρούμελη
Εις
τα χρόνια του Μεγάλου Κωνσταντίνου η Ρωμανία συμπεριελάμβανε ολόκληρον
τον μεσόγειον χώρον, που σήμερον καλύπτει την Αγγλίαν, όπου εστέφθη
Καίσαρ, την Ιρλανδίαν, Πορτογαλίαν, Ισαπνίαν, Γαλλίαν, το Βέλγιον, την
κοιλάδα του Ρήνου, Βαυαρίαν, Αυστρίαν, Ουγγαρίαν, Ιταλίαν, τα Βαλκάνια,
την Μικράν Ασίαν, τας ρωσικάς παραλίας του Ευξείνου Πόντου, τον Λίβανον,
την Συρίαν και όλην την Βόρειον Αφρικήν από την Αίγυπτον μέχρι το
Μαρόκο.Η
τουρκική απόδοσις του κρατικού μας ονόματος Ρωμανία είναι το όνομα
Ρούμελη. Τα ιστορικά δικαιώματα της Ρωμηοσύνης φαίνονται σαφώς από την
χρήσιν του ονόματος τούτου υπό των Τούρκων. Πρό της αλώσεως οι Τούρκοι
ωνόμαζον Ρούμελην όλας τας ελευθέρας εκτάσεις της Μικράς Ασίας και της
Ευρώπης, αι οποίαι διοικούντο υπό του βασιλέως των Ρωμαίων. Αλλά και
μέχρι των αρχών του αιώνος τούτου οι Τούρκοι ωνόμαζον Ρούμελην ολόκληρον
το ευρωπαϊκόν μέρος της αυτοκρατορίας των, δηλαδή τα Βαλκάνια. Καθ'
όλην την ιστορίαν των οι Τούρκοι διετήρησαν και το όνομα
Κωνσταντινούπολις. Παραδόξως, ενώ οι Τούρκοι διετήρησαν το όνομα
Ρούμελη, οι Νεογραικοί το κατήργησαν.κστ) συμμαχία Κομιτατζήδων και Νεογραικών
Υπό
την ηγεσίαν του ρωσικού πανσλαυϊσμού οι Σλαύοι έκαμαν μέγαν αγώνα να
σταματήσουν την χρήσιν του ονόματος Ρωμαίος μεταξύ του πληθυσμού της
Μεγάλης Βαλκανικής Ρούμελης, δια να αποδείξουν ότι το όνομα Ρούμελη, το
οποίον σημαίνει η χώρα των Ρωμαίων, δεν αντιστοιχεί προς την πραγματικήν
σύνθεσιν της Μεγάλης ταύτης Ρούμελης. Εξαιρετικήν προς τούτο
δραστηριότητα επέδειξαν οι Κομιτατζήδες του εκ Ρωμαίων και υπό Ρώσων
δημιουργηθέντος νέου έθνους των Βουλγάρων.Παραδόξως
όμως οι εχθροί της Ρωμηοσύνης εκαλλιέργησαν εν Ελλάδι ένα αφελή και
ανόητον σύμμαχον, το δουλοπρεπές εις την Φραγκιάν και Ρωσίαν
νεογραικικόν πνεύμα το οποίον εκυριάρχησεν από το 1822. Εμφορούμενον
τούτο από την τότε ευρωπαιοφραγκικήν και ρωσικήν παρερμηνείαν,
προκατάληψιν και περιφρόνησιν δια την Ρωμηοσύνην και από αφοσίωσιν εις
την ευρωπαϊκήν περί αρχαίων Ελλήνων αντίληψιν και δημιουργούν εις τους
Ρωμηούς φανατισμόν ενός τευτονικού τύπου ρατσισμού, με την σκέψιν ότι
είναι απόγονοι μόνον των αρχαίων Ελλήνων, εκηρυττεν εις τους ελλαδικούς
Ρωμηούς ότι δεν πρέπει να λέγωνται εις το εξής Έλληνες και Ρωμαίοι, όπως
υπεστήριζεν ο Παλαμάς, αλλά μόνον Έλληνες.κζ) διάλυσις της Ρωμηοσύνης του Ρήγα του Βελεστινλή
Το
αποτέλεσμα της γραμμής αυτής ήτο η διάσπασις της Ρωμηοσύνης, η
αφομοίωσις των εκτός Ελλάδος Ρωμαίων υπό τεχνητώς δημιουργηθεισών
πολιτικών, εθνικών και εκκλησιαστικών καταστάσεων, η καταστροφή του
Οικουμενικού Πατριαρχείου εις τα Βαλκάνια και ο αφανισμός της ρωμαίϊκης
γλώσσης από την Μέσην Ανατολήν, την Τουρκίαν, την Ρωσίαν και τα
Βαλκάνια, αφού οι Ρωμαίοι των περιοχών αυτών ολίγον κατ' ολίγον
συνήθισαν εις την προπαγάνδαν ότι εν Ελλάδι υπάρχει Ελληνισμός και όχι
Ρωμηοσύνη, υπάρχουν Γραικοί και όχι ομοεθνείς των Ρωμηοί, οι οποίοι
ομιλούν γραικικά και όχι ρωμαίϊκα.Η
ολοκλήρωσις της καταστροφής της εκτός της Ελλάδος Ρωμηοσύνης επήλθεν με
την επικράτησιν του φραγκικής προελεύσεως ονόματος "βυζαντινόν" δια
κάθε τι ρωμαίϊκον. Οι εναπομείναντες Ρωμαίοι εις Μέσην Ανατολήν και τα
Βαλκάνια δεν γνωρίζουν πλέον, ότι οι κακώς σήμερον λεγόμενοι Βυζαντινοί
είναι το ίδιο πράγμα με τον εαυτόν των. Δηλαδή δεν γνωρίζουν ότι οι
ανύπαρκτοι Βυζαντινοί λέγονται ελληνιστί μεν Ρωμαίοι και Ρωμηοί,
λατινιστί Ρωμάνοι και αραβοτουρκιστί Ρούμ.Ούτω
το σύνταγμα του 1822 έθεσε τα θεμέλια δια την παραμόρφωσιν του άσματος
των Ρωμαίων του Ρήγα του Βελεστινλή και εσήμανε την αρχήν του τέλους του
έργου του Μεγάλου Αλεξάνδρου και του Μεγάλου Κωνσταντίνου, όπερ και
εισήλθε πλέον εις την φάσιν του ολοκληρωτικού σχεδόν αφανισμού του. Το
νεογραικικόν πνεύμα των Μεγάλων Δυνάμεων, χωρίς ίσως να καταλάβουν οι εν
Ελλάδι φορείς του που θα καταλήξη, κατώρθωσε να καταφέρη κατά της
Ρωμηοσύνης και της επισήμου γλώσσης αυτής τα καίρια εκείνα πλήγματα, τα
οποία η Φραγκιά και η Τουρκιά ούτε καν εφαντάσθησαν ότι είναι ποτέ
δυνατόν να επιτευχθούν και μάλιστα τόσον αστραπιαίως, εντός 150 μόνον
ετών.κη) αφιλοπάτριδες οι Νεογραικοί
Επομένως δεν είναι η "Ιστορία της Ρωμηοσύνης" του Εφταλιώτη που δείχνει
έλλειψιν φιλοπατρίας, αλλά η εκ μέρους των Νεογραικών προδοσία της
Ρωμηοσύνης.Δεν
γνωρίζω εάν σήμερον θα ημπορούσε κανείς να πη ότι το Ρωμηός έχει την
"ονειδιστικήν σημασίαν" "ανθρώπου ευτελούς και χυδαίου" και ότι η Ελλάς
ευρίσκεται "υπό τα ράκη της Ρωμηοσύνης", χωρίς οι σημερινοί υπερήφανοι
Ρωμηοί να τον σπάσουν στο ξύλο.κθ) ο Παλαμάς προείδε την Ρωμηοσύνην θριαμβεύτριαν
Το
γεγονός ότι ο λαός, οι διανοούμενοι, ο κλήρος και οι καλλιτέχναι
χρησιμοποιούν με τόσην υπερηφάνειαν και αγάπην τα εθνικά ονόματα της
Ρωμηοσύνης μέχρι σήμερον είναι απόδειξις όχι μόνον ότι οι Νεογραικοί δεν
γνωρίζουν τα πραγματικά αισθήματα του λαού, αλλά και ότι η προσπάθεια
να σβήση η Ρωμηοσύνη απέτυχεν.Ο
Παλαμάς εγνώριζε καλά ότι το τραγούδι του Βλαχάβα, "Ρωμιός εγώ
γεννήθηκα, Ρωμιός θέ να πεθάνω", με το οποίον ήρχισε το εν λόγω έργον
του [ 22 ]
είναι ακαταμάχητος δύναμις όχι μόνον κατά των Τούρκων, αλλά και κατά
των Νεογραικών που προσπαθούσαν και αυτοί να αφανίσουν την Ρωμηοσύνην,
με πιο ύπουλον τρόπον, παρασκηνιακώς, μέσω της παιδείας.Ανατραφείς
εις το Μεσολόγγι και ως εκ τούτου έχων τα ίδια αισθήματα με τον Παπά
Βλαχάβα και τον Ρήγα τον Βελεστινλή και γνωρίζων ότι ο ρωμαίϊκος λαός θα
διατηρή πάντοτε τα αισθήματα αυτά, ο Κωστής Παλαμάς προέβλεψε τον
τελικόν θρίαμβον της Ρωμηοσύνης, όπως φαίνεται σαφώς εις τα λόγια με τα
οποία τελειώνει το έργον του και με τα οποία τελειώνομεν την ομιλίαν
αυτήν."Όμως
κάποιο αγνότερο και πιο βαθύ αίσθημα γλωσσικό δεν μπορεί παρά να βρη
ακόμη στη λέξη Ρωμιοσύνη κάτι τι ποιητικά και μουσικά χρωματισμένο, κάτι
τι φτερωτό, λεβέντικο για μας και ανάλαφρο, που νομίζω πώς δεν τόχει ο
Ελληνισμός, με όλη τη βαριά του ασάλευτη μεγαλοπρέπεια." [ 23 ]
Τ Ε Λ Ο Σ
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
Clifton R. Fox
Καθηγητή Ιστορίας
Στο Tomball College
Tomball, TX, USA;
Αναθεώρηση 29-3-96.
Η αρχική έκδοση του άρθρου δημοσιεύθηκε στο Celator [Τόμος 10, Αριθμός 3: Μάρτιος 1996]. Τμήμα του επίσης αναφέρεται στο βιβλίο Ancient Coin Collecting του Wayne G. Sayles, έκδοση [Ιούνιος 1996] Krause Publications.
- Εισαγωγή
- Νομίσματα και Συνέχεια
- Η χώρα που λεγόταν Ρωμανία
- Συμπεράσματα
Εισαγωγή
Κατά
τη τρέχουσα ορολογία η φράση "Βυζαντινή Αυτοκρατορία" αναφέρεται σε μια
πολιτική πραγματικότητα που κάποτε κυριάρχησε στον κόσμο της Μεσογείου.
Η πόλη που ονομάζεται Κωνσταντινούπολη ή (στους σημερινούς χάρτες)
Ισταμπούλ ήταν η πρωτεύουσα της Αυτοκρατορίας. Η "Βυζαντινή
Αυτοκρατορία" γεννήθηκε με την ίδρυση της Κωνσταντινούπολης τον 4ο αιώνα στη θέση του Βυζαντίου, της αρχαίας Ελληνικής αποικίας. Ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ο 1ος
(πεθ. 337) ονόμασε τη πόλη Νέα Ρώμη ή Κωνσταντινούπολη. Ο Κωνσταντίνος
στην καινούργια πόλη μετέφερε την πρωτεύουσα του και αργότερα της έδωσε
και το όνομα του. Οι διάδοχοι του Κωνσταντίνου του 1ου έζησαν
στην Κωνσταντινούπολη χωρίς διακοπή μέχρι το 1204. Το 1204, οι
Σταυροφόροι από τη Δυτική Ευρώπη, παρέκκλιναν από την πορεία τους προς
τα Ιεροσόλυμα, κυρίευσαν και λεηλάτησαν την Κωνσταντινούπολη. Κράτησαν
την πόλη μέχρι το 1261. Οι "Βυζαντινοί" επανίδρυσαν τη "Βυζαντινή
Αυτοκρατορία" στην Κωνσταντινούπολη το 1261 μετά την εκδίωξη των "
Φράγκων". Το 1453, οι Οθωμανοί Τούρκοι κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη. Η
"Βυζαντινή Αυτοκρατορία έπαψε να υπάρχει.
Ο
ρόλος της "Βυζαντινής Αυτοκρατορίας" στην Ευρωπαϊκή ιστορία δεν έχει
γίνει επαρκώς κατανοητός από τη σύγχρονη ακαδημαϊκή κοινότητα. Η
Κωνσταντινούπολη βρέθηκε στην οικονομική, πολιτική και πολιτιστική
καρδιά της Ευρώπης από την ίδρυση της μέχρι την αδικαιολόγητη λεηλασία
της από τους Σταυροφόρους. Η Νέα Ρώμη άντεξε στις επιθέσεις πολλών
επιδρομέων, προστατεύοντας όλη την Ευρώπη από έναν χείμαρρο εισβολέων. Η
"Βυζαντινή Αυτοκρατορία" ήκμασε την εποχή που η Δυτική Ευρώπη ήταν
απομονωμένη λόγω της ανέχειας και της βίας. Δεν μπορεί επίσης κανείς να
παραθεωρεί το επιπρόσθετο γεγονός ότι η Κωνσταντινούπολη παραμένει ακόμη
το κέντρο των Ορθοδόξων Χριστιανών, της κυρίαρχης πίστης στη Ρωσία και
σε άλλες χώρες, που έχει τις ρίζες της στη Βυζαντινή εμπειρία. Στην
εποχή μας, με τις τελευταίες αλλαγές στη Ρωσία, οι βυζαντινές της ρίζες
είναι περισσότερο σημαντικές παρά ποτέ. Σε αντίθεση με την πλούσια
κληρονομιά και τον πολυσήμαντο ρόλο τους, τα επιτεύγματα του Βυζαντινού
πολιτισμού πολύ συχνά αποσιωπώνται και υποβαθμίζονται, αυτό καθ’ αυτό το
όνομα "Βυζαντινή Αυτοκρατορία" είναι στην πραγματικότητα, προσβλητικό.Ο
όρος "Βυζαντινή Αυτοκρατορία" επινοήθηκε και διαδόθηκε από Γάλλους
ανθρωπιστές σαν τον Montesquieu, μία σημαντική μορφή της διανόησης του
18ου αιώνα. Αυτός ήταν ο συγγραφέας του γόνιμου έργου "Το
Πνεύμα των Νόμων" που τόσο πολύ ενέπνευσε τους Ιδρυτές των Ηνωμένων
Πολιτειών στη σύνταξη του Αμερικανικού Συντάγματος. Όπως και άλλοι
στοχαστές εκείνης της εποχής, ο Montesquieu εκτιμούσε τους αρχαίους
Έλληνες και τους Ρωμαίους με υπερβολικό ενθουσιασμό ως μύστες της
πολιτικής και του πολιτισμού άξιους προς μίμηση. Ακολουθώντας την
Δυτικοευρωπαϊκή παράδοση που έχει τις ρίζες της στον πρώιμο Μεσαίωνα, ο
Montesquieu θεωρούσε την Αυτοκρατορία της Κωνσταντινούπολης διεφθαρμένη
και παρηκμασμένη. Αν και έγραψε μακροσκελή ιστορία της Αυτοκρατορίας της
Κωνσταντινούπολης, ο Montesquieu σε καμιά περίπτωση δεν επέτρεψε στον
εαυτό του να αναφερθεί στην Αυτοκρατορία της Κωνσταντινούπολης
χρησιμοποιώντας τα ένδοξα ονόματα "Ελληνική" ή "Ρωμαϊκή". Από το αρχαίο
όνομα "Βυζάντιον", ο Montesquieu χρησιμοποίησε τη λέξη "Βυζαντινή". Η
λέξη "Βυζαντινή" προσδιόριζε την Αυτοκρατορία και υπονοούσε τα
υποτιθέμενα χαρακτηριστικά της: δολιότητα, υποκρισία και παρακμή. Ο
’γγλος διαφωτιστής Edward Gibbon στο έργο του "Παρακμή και Πτώση της
Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας" παρουσιάζει την Αυτοκρατορία μετά τον 6ο αιώνα ως ένα έπος μονότονης αθλιότητας και διαφθοράς.Οι
άνθρωποι που ζούσαν στη "Βυζαντινή Αυτοκρατορία" ποτέ δεν ήξεραν ούτε
και χρησιμοποίησαν τη λέξη "Βυζαντινός". Αυτοί ήξεραν για τον εαυτό τους
ότι είναι Ρωμαίοι, τίποτα παραπάνω και απολύτως τίποτα λιγότερο. Με τη
μεταφορά της πρωτεύουσας της Αυτοκρατορίας από τη Ρώμη του Τίβερη στη
Νέα Ρώμη του Βοσπόρου, τη μετέπειτα Κωνσταντινούπολη, ο αυτοκράτορας
Κωνσταντίνος ο 1ος μετέφερε την πραγματική ταυτότητα της Ρώμης σε καινούργια τοποθεσία. Πολύ πριν τον Κωνσταντίνο τον 1ο,
η ιδέα της "Ρώμης" είχε αρχίσει να διαχωρίζεται από την Αιώνια Πόλη του
Τίβερη. Έτσι που το Ρωμαίος σήμαινε τον Ρωμαίο πολίτη, όπου κι αν
ζούσε. Πριν την Αυτοκρατορική περίοδο (89 π.Χ.), το Ρωμαϊκό Δίκαιο
χορήγησε δικαιώματα Ρωμαίου πολίτη σε όλους τους κατοίκους της Ιταλίας.
Κατόπιν, το δικαίωμα του Ρωμαίου πολίτη προσφερόταν σε όλο και
μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων παντού στην Αυτοκρατορία. Το 212, ο
αυτοκράτορας Καρακάλας διακήρυξε ότι όλοι οι ελεύθεροι πολίτες της
Αυτοκρατορίας μπορούσαν να γίνουν Ρωμαίοι πολίτες, δίνοντας τους τη
δυνατότητα να αυτοαποκαλούνται Ρωμαίοι, και όχι απλά υποτελείς των
Ρωμαίων. Σε μερικές δεκαετίες οι άνθρωποι αναφερόμενοι στην Αυτοκρατορία
άρχισαν να χρησιμοποιούν σπανιότερα (το Λατινικό) "Imperium Romanorum"
(Κράτος των Ρωμαίων) και συχνότερα το "Ρωμανία" (Χώρα των Ρωμαίων).Στις
επαρχίες κοντά στην Κωνσταντινούπολη, όπου επικρατούσε η Ελληνική
γλώσσα επί της Λατινικής της Πρεσβυτέρας Ρώμης, η ιδέα του Ρωμαίου
πολίτη και της Ρωμαϊκής ταυτότητας ασκούσε μεγάλη έλξη σε μεγάλο μέρος
του πληθυσμού. Οι ελληνόφωνοι πολίτες ήσαν υπερήφανοι να είναι Ρωμαίοι,
στα Λατινικά "Romani". Η λέξη "Ρωμαίοι" έγινε περιγραφική των
ελληνόφωνων πληθυσμών της Αυτοκρατορίας. Το παλιό εθνικό όνομα Έλληνες,
παρέμεινε σε αχρηστία. Στα αρχαία χρόνια και βέβαια το "Έλληνας" είχε
εθνική σημασία. Το Έλληνας, ως εθνικό όνομα των Ελλήνων χρησιμοποιήθηκε
από τον έβδομο π.Χ. αιώνα και μετά, αν όχι και νωρίτερα. Αν και ο Όμηρος
ονόμαζε τους Έλληνες με διάφορα ονόματα, ο Ηρόδοτος, ο Περικλής, ο
Πλάτων και ο Αλέξανδρος όλοι ήταν "Έλληνες", όπως ήταν και οι
ελληνόφωνοι κάτοικοι της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας τον πρώτο και τον
δεύτερο αιώνα μ.Χ. Τον τέταρτο αιώνα μ.Χ., όσο η Αυτοκρατορία
εκχριστιανιζόταν, ο όρος "Έλληνας" άρχισε να επαναπροσδιορίζεται και
κατέληξε να σημαίνει τους ανθρώπους που ακόμη λάτρευαν τους αρχαίους
θεούς και σπούδαζαν τη φιλοσοφία με την ελπίδα να μπορέσουν να
αντισταθούν στη νέα Χριστιανική πίστη. Ο αυτοκράτορας Ιουλιανός ο 2ος
(361-363), ένας αυτοκράτορας που προσπάθησε να σταματήσει τη
Χριστιανική παλίρροια, ονόμαζε τον εαυτό του "Έλληνα". Με το "Έλληνας", ο
Ιουλιανός υποδήλωνε τη σχέση του με τη Νέο-Πλατωνική φιλοσοφία και τη
λατρεία των θεών του Ολύμπου.Στα τελευταία χρόνια του τέταρτου μ.Χ. αιώνα, ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος ο 1ος
(379-39 5) έκανε τον Χριστιανισμό επίσημη θρησκεία του κράτους μετά την
καταστολή της εξέγερσης ενός "Έλληνα" σφετεριστή του θρόνου, κάποιου
δυτικού που ονομαζόταν Ευγένιος. Μετά την κρίσιμη απόφαση του Θεοδόσιου,
όλο και λιγότεροι άνθρωποι επιθυμούσαν να αποκαλούν τον εαυτούς τους
"Έλληνα". Για πολλούς αιώνες, η λέξη "Έλληνας" ήταν κακόφημη, ταυτισμένη
με παράνομες θρησκευτικές ιδέες και απιστία προς το κράτος. Οι
ελληνόφωνοι προτίμησαν τη ταυτότητα του "Ρωμαίου" αντί του "Έλληνα" ως
σίγουρο καταφύγιο στους καιρούς που άλλαζαν. Ελληνόφωνοι "Ρωμαίοι"
κατοικούσαν την Αυτοκρατορία μέχρι την πτώση της τον δέκατο πέμπτο
αιώνα. Η
Αυτοκρατορία της Κωνσταντινούπολης σε καμιά περίπτωση δεν θα μπορούσε
να ονομαστεί "Βυζαντινή Αυτοκρατορία". Αν χρειαζόταν ιδιαίτερο όνομα,
καλύτερα θα μπορούσαμε να ονομάσουμε την Αυτοκρατορία της
Κωνσταντινούπολης "Αυτοκρατορία Ρωμαίων" από το ελληνικό "Βασιλεία
Ρωμαίων". Νομίσματα και Συνέχεια
Οι
Αυτοκράτορες των Ρωμαίων φρόντιζαν να τονίζουν τη συνέχεια και ενότητα
της εξουσίας τους στην Κωνσταντινούπολη με τη παράδοση της Πρεσβυτέρας
Ρώμης πριν τον Κωνσταντίνο τον 1ο. Για παράδειγμα, τα
νομίσματα συνέχιζαν να φέρουν επιγραφές στα Λατινικά αιώνες μετά που οι
άνθρωποι στην Κωνσταντινούπολη ούτε μιλούσαν ούτε έγραφαν πλέον αυτή τη
γλώσσα. Ας παρατηρήσουμε επιγραφές νομισμάτων από διαφορετικές
αυτοκρατορικές περιόδους. Για σημείο αναφοράς ας πάρουμε τα νομίσματα
του τελευταίου αυτοκράτορα που βασίλευσε για πολλά χρόνια στην Ιταλία,
του Βαλεντινιανού του 3ου (425-455). Μια τυπική επιγραφή σε ένα από τα νομίσματα του Βαλεντινιανού είναι κάπως έτσι:
Αναπτύσσοντας
τις συντμήσεις διαβάζουμε: "Dominus Noster Placidius Valentinianus Pius
Felix Augustus" (Ο Κύριος μας Πλακίδας [Ειρηναίος] Βαλεντινιανός ο
Ευσεβής και Μακάριος Αύγουστος [Σεβαστός]). Ας συγκρίνουμε την επιγραφή
του Βαλεντινιανού με τις επιγραφές μεταγενέστερων Ρωμαϊκών νομισμάτων.
Αρχίζουμε με την επιγραφή του αυτοκράτορα Ιουστινιανού του 1ου (527-565), ο οποίος αφιέρωσε τη ζωή του στην προσπάθεια ανάκτησης των χαμένων δυτικών επαρχιών, με περιορισμένη επιτυχία:
Υπάρχουν
δύο μικρές αλλαγές μεταξύ του Βαλεντινιανού και του Ιουστινιανού.
Πρώτον, το "Pius Felix" έχει αντικατασταθεί με το "Perpetuus" (Αιώνιος).
Ο Αυτοκράτορας Λέων ο 1ος (457-474) διέταξε αυτή την αλλαγή.
Θεώρησε ότι η φράση "Pius Felix" είχε πολύ μεγάλη σχέση με το
ειδωλολατρικό παρελθόν για να είναι αποδεκτή στη νέα Χριστιανική
Αυτοκρατορία. ’λλη διαφορά ήταν το ότι το "Αύγουστος" συμβολίζεται με τη
συντομογραφία "AVC" αντί της "AUG". Αυτή η μικρή διαφορά δείχνει την
επίδραση της Ελληνικής γλώσσας. Στα Ελληνικά, ο ήχος του "g" εκφράζεται
με το γράμμα "γάμμα" (Γ) το οποίο είναι το τρίτο του Ελληνικού
αλφαβήτου, ισοδύναμου με το Λατινικό "C". Παρά τις μικρές αυτές αλλαγές,
οι επιγραφές του Ιουστινιανού διατηρούν τη συνέχεια με το Ρωμανικό
παρελθόν. Τα Λατινικά παραμένουν εν χρήσει. Ο αυτοκράτορας παραμένει
"Dominus Noster" και "Augustus". Έναν αιώνα μετά τον Ιουστινιανό τον 1ο, οι τίτλοι αυτοί ακόμη παρέμεναν εν χρήσει. Η τυπική επιγραφή του Κώνστα του 2ου (641-668) ήταν :
Να
σημειωθεί ότι τα Ελληνικά γράμματα "δέλτα" και "ταύ" μπήκαν στην
επιγραφή. Το αμφιλεγόμενο "γάμμα" χάθηκε από τη συντομογραφία του
"Augustus". Παρ’ όλα αυτά, ο Λατινικός τίτλος παραμένει. Η ρωμανική
μορφή παραμένει και είναι ακόμη σεβαστή.
Το
πέρασμα σε πιο ελληνότροπο στυλ επιγραφών μετά το 700 μπορεί να έχει
σχέση με την αλλαγή της δυναστείας. Η οικογένεια του Ηράκλειου (610-641)
καταγόταν από τη λατινόφωνη Βόρεια Αφρική. Οι διάδοχοι του Ηράκλειου,
συμπεριλαμβανομένου και του Κώνστα του 2ου, άργησαν πιθανώς
να εγκαταλείψουν τους Λατινικούς τίτλους εν μέρει, τιμής ένεκεν στην
οικογενειακή τους κληρονομιά. Η Λατινικότητα της οικογένειας του
Ηράκλειου δεν περιορίστηκε στις μορφές και τους τίτλους. Ο Κώνστας ο 2ος
είχε αποφασίσει να μεταφέρει την πρωτεύουσα της Αυτοκρατορίας από την
Κωνσταντινούπολη στις Συρακούσες της Σικελίας. Αν και οι Συρακούσες ήταν
Ελληνική πόλη όσο και η Κωνσταντινούπολη, γνωστή από την αρχαιότητα, η
μεταφορά της πρωτεύουσας δυτικά από την Κωνσταντινούπολη στις Συρακούσες
θα έστρεφε την Αυτοκρατορία σε νέα κατεύθυνση, σε μια κατεύθυνση βασικά
λιγότερο Ελληνική. Ο Κώνστας ο 2ος πέθανε πρόωρα, και δεν
ολοκλήρωσε το σχέδιο του. Δολοφονήθηκε στις Συρακούσες, πιθανώς από
κάποιους που αντιδρούσαν στα σχέδια του για τη μεταφορά της πρωτεύουσας.
Παρά τον χαμό του Κώνστα, η οικογένεια του Ηράκλειου παρέμεινε στην
εξουσία στην Κωνσταντινούπολη για δύο γενιές ακόμη. Το τέλος της εποχής
του Ηράκλειου σήμανε περαιτέρω αλλαγή στον προσανατολισμό της
Αυτοκρατορίας προς τον Ελληνικό κόσμο. Η επόμενη βασιλική οικογένεια, η
δυναστεία των Ισαύρων (717-802) ήταν εξ αρχής ελληνόφωνη. Κατά τη
διάρκεια του όγδοου αιώνα, το "Dominus Noster" εξαφανίστηκε από τα
αυτοκρατορικά νομίσματα. Την ίδια εποχή χάθηκαν και οι λέξεις "Perpetvus
Augustus", και αντικαταστάθηκαν από το Ελληνικό "Βασιλεύς".Η
λέξη "Βασιλεύς" είχε τη δικιά της ιστορία. Στην κλασική αρχαιότητα το
"Βασιλεύς" σήμαινε τον βασιλιά, ταυτόσημο με το Λατινικό " Rex" . Από
τον καιρό του αυτοκράτορα Αυγούστου (πεθ. 14 π.Χ.), οι Έλληνες
αποκαλούσαν τον Ρωμαίο Αυτοκράτορα με το όνομα "Βασιλεύς". Βέβαια στη
Λατινική γλώσσα ποτέ δεν ονομάστηκε ο Αυτοκράτορας " Rex" , το οποίο θα
ήταν προσβλητικό για τις δημοκρατικές ευαισθησίες των Ρωμαίων, ο
Αυτοκράτορας ήταν, στη θεωρία, αρχηγός της δημοκρατικής κυβέρνησης. Παρά
τη Ρωμαϊκή δημοκρατικότητα, ο όρος "Βασιλεύς" έγινε ο τύπος μεταξύ των
ελληνόφωνων Ρωμαίων που περιγράφει τον Αυτοκράτορα. Δεν υπήρχε τρόπος να
μεταφραστούν στα Ελληνικά οι τίτλοι "Imperator" ή "Augustus" και να μην
ακούγονται επιτηδευμένοι ή γελοίοι. Η λέξη "Αυτοκράτωρ" φτιάχτηκε για
να αποδώσει το " Imperator", "Σεβαστός" μεταφράστηκε το "Augustus", αλλά
ποτέ το "Αυτοκράτωρ" ή το "Σεβαστός" δεν έγιναν δημοφιλή. Αντίθετα
επικράτησε "Βασιλεύς" να σημαίνει "Emperor" αντί "Rex". Οι Ρωμαίοι
άρχισαν να χρησιμοποιούν το Λατινικό "Rex" εννοώντας "Βασιλιάς"
αναφερόμενοι σε μη Ρωμαίους άρχοντες υποβαθμίζοντας τους ως προς τον
δικό τους Αυτοκράτορα. Η νέα χρήση του "Βασιλεύς" επικράτησε πολύ
αργότερα. Τον έβδομο αιώνα, ο αυτοκράτορας Ηράκλειος χρησιμοποίησε το
"Βασιλεύς" ως τον επίσημο τίτλο του στα ελληνόγλωσσα έγγραφα, αλλά η
λέξη αντικατέστησε το "Augustus" στα νομίσματα της εποχής των Ισαύρων
(717-802).Ώθηση
στην υιοθέτηση του νέου τίτλου δόθηκε από την Αυτοκράτειρα Ειρήνη
(797-802). Ήταν η σύζυγος του Αυτοκράτορα Λέοντα Δ' (775-780). Μετά το
θάνατο του Λέοντα, η Ειρήνη ανέλαβε την εξουσία ως αντιβασιλεύς του γιού
τους Κωνσταντίνου ΣΤ' που ήταν νήπιο. Το 797 η Ειρήνη εκθρόνισε και
τύφλωσε το γιό της για να αποτρέψει την ανάληψη της εξουσίας από αυτόν
μόλις ενηλικιωνόταν. Η Ειρήνη αυτοανακηρύχθηκε μόνος ηγεμόνας,
ισχυρισμός εντελώς πρωτόγνωρος για γυναίκα στην ιστορία της
Αυτοκρατορίας. Η Ειρήνη αντιμετώπισε προβλήματα γραφειοκρατικής φύσεως
στην προώθηση του νεόκοπου ισχυρισμού της, διότι ο Αυτοκρατορικός τίτλος
"Αugustus" ήταν, βεβαίως, αρσενικού γένους. Δεν θα μπορούσε να
αποκαλείται "Augustus" χωρίς να ακούγεται γελοίο. Η θηλυκή μορφή του
"Augustus", η "Augusta" θα μπορούσε να παίξει τον απαιτούμενο ρόλο, αλλά
στο παρελθόν η λέξη σήμαινε τη σύζυγο του Αυτοκράτορα ή άλλη σημαντική
συγγενή του, και όχι το νόμιμο ηγεμόνα. Η χρήση της λέξης "Αugusta" για
τον προσδιορισμό των γυναικείων μελών της Αυτοκρατορικής οικογένειας
χρονολογείται από τα πρώτα χρόνια της Αυτοκρατορίας. Η χήρα του
Αυτοκράτορα Αυγούστου, η Λίβια, δέχθηκε το όνομα "Julia Augusta" από τη
Γερουσία το 14 μ.Χ.. Σε όλη τη διάρκεια των οκτώ αιώνων, η λέξη
"Augusta" ούτε καν υπαινικτικά δεν σήμαινε μια ηγεμόνα από μόνη της: η
ύπαρξη "Αυγούστας" συνεπαγόταν και την ύπαρξη ενός "Αυγούστου". Η Ειρήνη
δεν επιθυμούσε να υπενθυμίζει στους Ρωμαίους το γιο της Κωνσταντίνο.
έτσι, οι επιγραφές της Ειρήνης πάντα απέφευγαν τη λέξη "Augusta". Αντί
γι' αυτό, η Ειρήνη επέλεξε να ονομάζεται με τη θηλυκή μορφή του
"Βασιλεύς", η οποία είχε χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν από Βασίλισσες που
κυβερνούσαν καθώς και από συζύγους και μητέρες των Βασιλέων. Η πλήρης
μορφή της επιγραφής ήταν:
Προσέξτε την ανάμιξη λατινικών και ελληνικών χαρακτήρων.
(Μιχαήλ, Ρωμαίος Αυτοκράτωρ). Προσέξτε το ελληνικό "ύψιλον" (U), "χι" (C), και "ήτα" (H). Στα κέρματα η συνηθισμένη μορφή ήταν
Πριν
από αυτή την αλλαγή, κανείς Ρωμαίος Αυτοκράτορας δεν είχε
χρησιμοποιήσει ποτέ τη λέξη "Ρωμαίος" στον επίσημο τίτλο του: ο
Αυτοκράτωρ ήταν απλώς ο "Imperator Caesar Augustus". Οι διπλωμάτες στην
Κωνσταντινούπολη σύντομα θα ισχυρίζονταν ότι "Βασιλεύς" και "Βασιλεύς
Ρωμαίων" ήταν δυο διαφορετικά πράγματα. Κατ' αυτή την άποψη, το
"Βασιλεύς Ρωμαίων" ήταν ένας ανώτερος και μοναδικός τίτλος αποκλειστικά
για τον ηγεμόνα της Κωνσταντινούπολης. Σύμφωνα με αυτή την έξυπνη
θεωρία, ο Μιχαήλ δεν είχε παραχωρήσει στον Καρλομάγνο τίποτα πέρα από
ένα βασιλικό τίτλο, "Βασιλεύς" με την έννοια του βασιλιά ("King"),
ισοδύναμο του λατινικού "Rex". Γι' αυτό άλλωστε και "Βυζαντινός"
σημαίνει διπρόσωπος. Οι Δυτικοί Αυτοκράτορες άρχισαν να αυτοαποκαλούνται
συστηματικά "Imperator Romanorum" (Αυτοκράτωρ Ρωμαίων) αμφισβητώντας
άμεσα το "Βασιλεύς Ρωμαίων" της Κωνσταντινούπολης μόλις από την εποχή
του Αυτοκράτορα Όθωνα Γ' (983-1002). Ο Όθων προχώρησε σ' αυτή την
ενέργεια με την παρακίνηση της μητέρας του της Θεοφανούς, μιας
πριγκίπισσας από την Κωνσταντινούπολη που καταλάβαινε τη λεπτομέρεια του
προβλήματος. Ο "Βασιλεύς Ρωμαίων" της εποχής, ο Βασίλειος Β' (976-1025)
δεν ήταν συγγενής της Θεοφανούς και αυτή επιθυμούσε να εξυψώσει το γιο
της πάνω από τους ανταγωνιστές στην Κωνσταντινούπολη με το να αποκαλεί
τον Όθωνα "Imperator Romanorum" (Αυτοκράτορα Ρωμαίων). Βεβαίως, οι καλά
πληροφορημένοι μεταξύ των Δυτικών γνώριζαν ήδη ότι ο καλύτερος τρόπος
για να προσβάλλουν την αυθεντία της Κωνσταντινούπολης, εάν αυτός ήταν ο
σκοπός τους, ήταν να αρνούνται την ρωμαϊκή της ταυτότητα. Ονομάστε τους
"Graecus" (Γραικούς): αυτό μεταφραζόταν "Έλληνες" (Hellenes), που
σήμαινε ειδωλολάτρες και μη Ρωμαίοι. Η χώρα που ονομαζόταν Ρωμανία.
Αψηφώντας
τις πολύπλοκες διπλωματικές συγκρούσεις, οι Δυτικοί του μεσαίωνα
αναφέρονταν στην επικράτεια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας με το όνομα
"Ρωμανία" (χώρα των Ρωμαίων). Παραδείγματος χάριν: από τον έκτο μέχρι
τον όγδοο αιώνα, η πόλη της Ραβέννας ήταν η πρωτεύουσα της επαρχίας των
Ρωμαίων της Ιταλίας, η έδρα του Εξάρχου. Η περιοχή γύρω από τη Ραβέννα
διοικούταν απευθείας από την Αυτοκρατορική εξουσία. Στη σκέψη των
Λογγοβάρδων, του Γερμανικού λαού που απέσπασε μεγάλο τμήμα της Ιταλίας
από τον Αυτοκρατορικό έλεγχο, η περιοχή γύρω από τη Ραβέννα ήταν
Ρωμανία". Μέχρι σήμερα, αυτή η περιοχή της Ιταλίας ονομάζεται "Romagna",
που προέρχεται από το "Ρωμανία". Αιώνες αργότερα, οι Φράγκοι της
Τέταρτης Σταυροφορίας κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη το 1204. Στο
Αυτοκρατορικό κενό που ακολούθησε, αυτοί οι τυχοδιώκτες, στην πλειοψηφία
Γάλλοι, εξέλεξαν τον δικό τους Αυτοκράτορα και εγκαθίδρυσαν τη δική
τους Φραγκική ή Λατινική Αυτοκρατορία. Ο Φραγκικός ή Λατινικός
Αυτοκρατορικός τίτλος: "Imperator Romaniae" (Αυτοκράτωρ Ρωμανίας). Το
"Αυτοκράτωρ Ρωμανίας" ήταν κάτι διαφορετικό από το "Imperator Romanorum"
(Αυτοκράτωρ Ρωμαίων). Στη Δυτική Ευρώπη, ο τίτλος "Imperator Romanorum"
ανήκε στους Γερμανούς διαδόχους του Καρλομάγνου και του Όθωνα Γ' όταν
στεφανώνονταν από τον Πάπα στη Ρώμη. Μετά τον Όθωνα Γ', οι Γερμανοί
Βασιλείς ονομάζονταν "Rex Romanorum" (Βασιλεύς Ρωμαίων) για το χρονικό
διάστημα, που μπορούσε να είναι και πολλά χρόνια, που μεσολαβούσε από
την στιγμή της εκλογής τους στη Γερμανία μέχρι τη στέψη τους στη Ρώμη
Μετά τα μέσα του 13ου αιώνα, πολλοί Γερμανοί Βασιλείς δεν έλαβαν ποτέ το
Αυτοκρατορικό στέμμα. Παρέμειναν "Rex Romanorum" σε όλη τη βασιλεία
τους. Τη στιγμή κατά την οποία οι Σταυροφόροι της Τέταρτης Σταυροφορίας
εξέλεξαν τον πρώτο Αυτοκράτορά τους τον Βαλδουίνο Α' (1204-1205), ο
Δυτικός Αυτοκρατορικός θρόνος ήταν κενός. Ο Γερμανός Βασιλιάς Φίλιππος
δεν είχε στεφανωθεί Αυτοκράτωρ από τον Πάπα και δεν επρόκειτο να
στεφανωθεί ποτέ. Παρ' όλα αυτά, ο Βαλδουίνος Α' σεβάστηκε τη Δυτική
παράδοση: δεν τόλμησε να προσβάλει τον Πάπα με το να διεκδικήσει τον
τίτλο "Imperator Romanorum" αλλά μόνο τον τίτλο "Imperator Romaniae"
(Αυτοκράτωρ Ρωμανίας). Στα μάτια των Δυτικών, μόνον ο Πάπας μπορούσε να
κάνει κάποιον "Imperator Romanorum". Στη
Δύση, η ιδέα του "Imperator Romanorum" επέζησε για να περιγράφει τον
εκάστοτε Ρωμαιοκαθολικό ηγεμόνα μέχρι το 19ο αιώνα. Το 1508, ο Πάπας
εξουσιοδότησε τον "Rex Romanorum" (Βασιλιά) να αποκαλείται "Imperator
Romanorum Electus" (Εκλεγμένος Αυτοκράτωρ Ρωμαίων) χωρίς την τελετή
στέψης στη Ρώμη. Ο τελευταίος "Εκλεγμένος Αυτοκράτωρ Ρωμαίων "
παραιτήθηκε το 1806. Ο Βολταίρος χλεύαζε την Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία
στη δύση της. Όπως σαρκαστικά έλεγε, η Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία "...δεν
ήταν ούτε Αγία, ούτε Ρωμαϊκή, ούτε Αυτοκρατορία". Όπως και σε άλλα
θέματα, ο Βολταίρος γελοιοποιούσε τα πράγματα στα οποία πίστευαν οι
άλλοι. Μέχρι το τέλος, οι περισσότεροι Ευρωπαίοι, ειδικά οι Καθολικοί,
αναφέρονταν στην "Sacrum Romanorum Imperium" (Aγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία)
ως μια σοβαρή και σημαντική υπόθεση. Πάντως, οι Δυτικοευρωπαίοι δεν
αυτοαποκαλούνταν Ρωμαίοι ούτε ονόμαζαν την πατρίδα τους Ρωμανία. Αυτές
οι λέξεις αποδίδονταν, έστω και απρόθυμα, στην Κωνσταντινούπολη. Οι
Δυτικοευρωπαίοι δεν ήταν οι μόνοι σφετεριστές της Αυτοκρατορίας των
Ρωμαίων που προσέβλεπαν στο όνομα της Ρώμης. Τον 11ο αιώνα, ένας κλάδος
των Σελτζούκων Τούρκων εγκαθίδρυσε ένα Σουλτανάτο στη Μικρά Ασία,
αποσπώντας εδάφη της Μικράς Ασίας. Η επικράτεια του Σουλτανάτου είχε
αποκοπεί από την Αυτοκρατορία μετά τη μάχη του Ματζικέρτ (1071), στην
οποία ο Αυτοκράτωρ Ρωμανός Δ' (1067-1071) έπεσε αιχμάλωτος στα χέρια των
Τούρκων. Αυτό το Τουρκικό κράτος ονομαζόταν "Ρουμ", από το Ρώμη. Το
Σουλτανάτο του Ρουμ συνέχισε να υπάρχει μέχρι μετά το 1300 έχοντας ως
πρωτεύουσα το Κόνια (Ικόνιο). Οι
μεταγενέστεροι Οθωμανοί Τούρκοι υιοθέτησαν τον όρο "Rumelia" (Ρούμελη)
για να ονομάσουν τα τμήματα της Βαλκανικής χερσονήσου που κατέκτησαν από
τους Ρωμαίους κατά το 14ο αιώνα. Το " Ρούμελη " ήταν μια υποδεέστερη
λέξη. Αν η Ανατολία ήταν η Ρώμη (Ρουμ), τότε οι Ευρωπαϊκές κτήσεις ήταν η
Μικρότερη Ρώμη (Ρούμελη). Η λέξη "Ρούμελη" επέζησε μέχρι τον 19ο αιώνα.
Ύστερα από μια ήττα των Τούρκων από τους Ρώσους, οι δυο αντιμαχόμενοι
υπέγραψαν τη Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου (1877). Η Συνθήκη περιλάμβανε
μια διάταξη για τη δημιουργία του "Πριγκιπάτου της Ανατολικής Ρωμυλίας"
υπό Ρωσική "προστασία" σε εδάφη που σήμερα ανήκουν στη Βουλγαρία. Η
προσπάθεια για τη δημιουργία Ανατολικής Ρωμυλίας δεν απέδωσε ποτέ
καρπούς. Μετά από διπλωματικές πιέσεις από άλλες δυνάμεις, η Συνθήκη του
Αγίου Στεφάνου υπέστη σημαντικές τροποποιήσεις στο Συνέδριο του
Βερολίνου το 1878. Η Ανατολική Ρωμυλία εξαφανίστηκε πριν ακόμη αποκτήσει
αληθινή ύπαρξη. Ίσως
κάποιοι να απορούν γιατί το όνομα "Ρωμανία" έγινε το όνομα ενός
σύγχρονου έθνους που λέγεται Ρουμανία. Η σύνδεση του ονόματος "Ρωμανία"
με το σημερινό έθνος "Ρουμανία" πηγάζει από το 19ο αιώνα. Στην πρώτη
τους εμφάνιση στις ιστορικές πηγές του Μεσαίωνα, οι Ρουμάνοι
αποκαλούνται "Βλάχοι" από τους χρονογράφους από την Ουγγαρία και την
Κωνσταντινούπολη. Ένα πριγκιπάτο με το όνομα "Βαλαχία" εμφανίζεται
μεταξύ των Βλάχων πριν από το 1300. Ακολούθησαν τα ξεχωριστά Βλάχικα
πριγκιπάτα της Μολδαβίας και της Τρανσυλβανίας. Αργότερα, οι ερευνητές
κατάλαβαν ότι η Βλάχικη γλώσσα προερχόταν από τη Λατινική: η Βλάχικη
ήταν αδελφή γλώσσα με την Ιταλική, τη Γαλλική, την Ισπανική. Πώς έφτασαν
Λατινόφωνοι σ' αυτή την απόμακρη γωνιά της Ευρώπης βόρεια από τον
ποταμό Δούναβη; Οι μελετητές ανέπτυξαν τη θεωρία ότι οι Βλάχοι ήταν
απόγονοι Ρωμαίων αποίκων και εκλατινισμένων ντόπιων που ζούσαν στην
περιοχή βόρεια του Δούναβη κατά το δεύτερο και τρίτο αιώνα μ.Χ. Σ' αυτή
την περίοδο, η περιοχή αποτελούσε τη Ρωμαϊκή επαρχία της Δακίας.
Ανεξάρτητα από το εάν η θεωρία είναι σωστή ή όχι, αποτέλεσε τη βάση του
Ρουμανικού εθνικιστικού αισθήματος κατά το 19ο αιώνα. Η ιδέα της
Ρωμαϊκής καταγωγής προσέδωσε νέα υπερηφάνεια στους Βλάχους. Μετά τη
συνένωση της Βλαχίας και της Μολδαβίας σε μια οντότητα το 1859,
επιλέχθηκε το 1862 το όνομα "Ρουμανία" για να περιγράψει το συνενωμένο
κράτος. Εκείνη την εποχή, η Ρουμανική ενότητα και ανεξαρτησία χρειαζόταν
την υποστήριξη της Γαλλίας υπό τον Αυτοκράτορα Ναπολέοντα Γ'
(1852-1870). Ο "Λατινικός δεσμός" με τη Γαλλία βοήθησε τη Ρουμανική
υπόθεση εμπνέοντας το ενδιαφέρον των Γάλλων για το "αδελφό έθνος" της
Ρουμανίας. Παίρνοντας
υπόψη τη σχετικά πρόσφατη εποχή κατά την οποία απέκτησε το όνομα της η
σύγχρονη Ρουμανία, φαίνεται καθαρά ότι πρωτύτερα ο όρος "Ρωμανία"
αναφερόταν στην επικράτεια όπου ζούσαν οι ελληνόφωνοι "Ρωμαίοι". Για
πάνω από χίλια χρόνια, το κράτος που αποκαλούμε, λανθασμένα, Βυζαντινή
Αυτοκρατορία ήταν η Ρωμανία. Μετά το τέλος της Αυτοκρατορίας, οι
ελληνόφωνοι κάτοικοι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας συνέχισαν να
αυτοαποκαλούνται "Ρωμαίοι". Οι
σύγχρονοι Έλληνες (Greeks) αυτοαποκαλούνται "Έλληνες" (Hellenes), όπως
έκαμναν και οι αρχαίοι Έλληνες (Greeks). Η μεταστροφή από το "Ρωμαίοι"
πίσω στο "Έλληνες", όπως και η μεταστροφή από το "Βλάχοι" στο
"Ρουμάνοι", προήλθε από την πολιτική του εθνικισμού στα νεώτερα χρόνια.
Οι Έλληνες (Greeks) χρειάζονταν τη Δυτικοευρωπαϊκή βοήθεια για να
πετύχουν την ανεξαρτησία τους στις αρχές του 19ου αιώνα. Αυτή τη βοήθεια
μάλλον δύσκολα θα την προσείλκυαν εάν οι Δυτικοί έβλεπαν τους Έλληνες
(Greeks) ως Βυζαντινούς. Αν, ωστόσο, τους φαντάζονταν ως παιδιά του
Πλάτωνα και του Περικλή, οι συμπάθειες των μορφωμένων Δυτικών, που είχαν
εντρυφήσει στην Κλασική παράδοση, θα ήταν με την Ελλάδα. Κατά την
Ελληνική Επανάσταση του 1832, "αναμίχθηκαν βαθύτατα οι Φιλελληνικές
συμπάθειες της Βρετανίας και άλλων Ευρωπαϊκών κυβερνήσεων. Η παρέμβαση
υπέρ της ελληνικής ανεξαρτησίας αποδείχθηκε καθοριστική. Το όνομα
"Έλλην" (Hellene) αναβίωσε με σκοπό να δημιουργήσει μια εθνική εικόνα
που απέρριπτε το "Βυζαντινό" παρελθόν. Συμπεράσματα
Τα
ονόματα που δίνουμε στα πράγματα είναι σημαντικά για την εικόνα που
σχηματίζουμε για την πραγματικότητα. Οι άνθρωποι συχνά ξαφνιάζονται όταν
ανακαλύπτουν ότι ιστορικοί χαρακτηρισμοί που περιγράφουν το παρελθόν
είναι νεολογισμοί που επέβαλε η ιστοριογραφία και η ιδεολογία, και όχι
πραγματικότητες αυτού του ίδιου του παρελθόντος. Οι άνδρες και οι
γυναίκες του Μεσαίωνα δεν ήξεραν ότι ζούσαν στον Μεσαίωνα, όπως και όσοι
ζούσαν στην Κλασική Αθήνα ή την Ιταλική Αναγέννηση. Οι άνθρωποι της
"Βυζαντινής Αυτοκρατορίας" δεν είχαν ιδέα ότι ήταν Βυζαντινοί. Γνώριζαν
ότι είναι αυθεντικοί συνεχιστές του Ρωμαϊκού κόσμου, οι Ρωμαίοι που
ζούσαν στη Ρωμανία.
Print 
PDF
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου