Ιδιωτικό χρέος - Χρεοστάσιο

Αναδημοσιεύουμε 2 κείμενα: 1)"Το άλλο χρέος και η άτακτη εισφορά" του Γ. Μαλούχου από ΤΟ ΒΗΜΑ (24-10-2014), και 2)"Συνήθως οι χώρες που χρεοκοπούν σημειώνουν στη συνέχεια οικονομικό θαύμα" από την ISKRA.

Διαβάστε περισσότερα...

1)Το άλλο χρέος και η άτακτη εισφορά

του Γ. Π. Μαλούχου 

Έγινε και πάλι το θαύμα: η «έκτακτη» εισφορά των φυσικών προσώπων που θα τελείωνε οριστικά το 2015 έγινε… άτακτη και μετακόμισε τώρα για το 2016 – ουδέν μονιμότερο του προσωρινού. Φυσικά, η ελληνική πολιτεία αποδείχθηκε όπως πάντοτε μέχρι τώρα απόλυτα αναξιόπιστη απέναντι στους πολίτες της…

Αλλά εκεί που είναι πλέον να εξοργίζεται κανείς, είναι με την υπόθεση των, διαβόητων πια, εκατό δόσεων οι οποίες έκαναν την εμφάνισή τους στη Βουλή. Μόνο που τα κριτήρια και οι προυποθέσεις που τις συνοδεύουν είναι τέτοια ώστε το δώρο να καθίσταται άδωρο για τη μεγίστη πλειοψηφία των ενδιαφερομένων εκατοντάδων χιλιάδων αν όχι εκατομμυρίων ίσως Ελλήνων.

Η προσχηματική αυτή ρύθμιση της οποίας μπορεί να κάνει κανείς χρήση μόνον με εξαιρετικά αυστηρούς και, εκ των πραγμάτων, ιδιαίτερα επισφαλείς για τους περισσότερους πολίτες όρους, δείχνει δύο πράγματα:

Πρώτον, την απίθανη επιμονή του πολιτικού συστήματος να βαφτίζει το κρέας ψάρι, να μην λέει τα πράγματα με το όνομά τους και να ασχολείται με τα λόγια κι όχι με την ουσία.

Δεύτερον και πολύ πιο σοβαρό, δείχνει την τραγική αδυναμία αντιμετώπισης της μάστιγας του ιδιωτικού χρέους στην Ελλάδα, το οποίο έχει λάβει τόσες μορφές και τέτοιες διαστάσεις που θυμίζει Λερναία Υδρα και αποτελεί κυριολεκτικά βόμβα επί της οποίας κάθεται ολόκληρη η ελληνική οικονομία και κοινωνία. Το συναντά κανείς παντού, σε ότι κι αν κάνει, με αμέτρητους τρόπους. Το ιδιωτικό χρέος είναι μία βόμβα για την οποία ουσιαστικά δεν μιλά κανείς: κυβέρνηση, δανειστές και τρόικα κάνουν περίπου σα να μην υπάρχει, ενώ οι αρνητικές επιπτώσεις αυτού του «άλλου» χρέους είναι ίσως ισοδύναμες εκείνων του δημοσίου χρέους.

Οι χθεσινές ρυθμίσεις έδειξαν επί της ουσίας ότι, ακόμα και σήμερα, αρνούμαστε να δούμε την πραγματικότητα κατάματα. Το πράγμα δεν βγαίνει όπως πάει, η πραγματική κατάσταση είναι τραγικά εύθραυστη και πολύ πιο σύνθετη από όσο θέλουμε να πιστεύουμε. Λύσεις δεν δίνονται κι ούτε μπορούν δυστυχώς να δοθούν στα ασφυκτικά πλαίσια στα οποία έχουν επιβληθεί, στερώντας κάθε αληθινή ελπίδα...

***

2)Συνήθως οι χώρες που χρεοκοπούν σημειώνουν στη συνέχεια οικονομικό θαύμα

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΜΕΛΕΤΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΩΝ

Η κατηγορία είναι σαφής: χώρες που δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν τα χρέη τους, θέτουν σε κίνδυνο την ευημερία των επερχόμενων γενεών. Ισχύει; Όχι, λέει μια νέα επιστημονική έρευνα.

Πρόκειται για ένα θέμα στο οποίο συγκρούονται οι απόψεις οικονομολόγων, πολιτικών και δημοσιογράφων από το ξέσπασμα της κρίσης χρέους στην ευρωζώνη. Όταν μια βιομηχανική χώρα δεν μπορεί να πληρώσει τα χρέη της και κηρύσσει πτώχευση πρόκειται για μια οικονομική καταστροφή ή μια ελάφρυνση για τους κατοίκους της;

«ΜΙΚΡΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΘΑΥΜΑ»

Καθαρή απάντηση στο ερώτημα δεν έδωσε ούτε το κούρεμα χρέους της Ελλάδας, το μοναδικό στην ΕΕ. Αρχές του 2012 η Ελλάδα διέγραψε τμήμα του χρέους της παίρνοντας δημοσιονομική ανάσα, αλλά από τότε η ελληνική οικονομία πήρε την κατιούσα και μέχρι σήμερα η χώρα δεν μπορεί να εξυγιάνει τα δημοσιονομικά της.

Αναζητώντας διδάγματα για το παρόν δύο οικονομολόγοι, η καθηγήτρια στο Χάρβαρντ Κάρμεν Ράινχαρτ και ο γερμανός συνάδελφος της Κρίστοφ Τράμπες, ανέλυσαν μια σειρά από χρεοκοπίες του παρελθόντος θέτοντας το εξής βασικό ερώτημα: πώς επιδρά μια απομείωση χρέους ή χρεοκοπία μιας χώρας στην ανάπτυξη και στην ευημερία του λαού της;

Η απάντηση υπάρχει σε μια ερευνητική μελέτη των δύο οικονομολόγων με τον τίτλο «A distant mirror of debt, default and relief» που μόλις δημοσιεύτηκε και γίνεται αναφορά σε αυτή στην αυστριακή εφημερίδα der Standard.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, υποστηρίζουν οι δύο συγγραφείς, οι χρεοκοπίες επιφέρουν ένα μικρό οικονομικό θαύμα. Χώρες που κηρύσσουν στάση πληρωμών και, με ή χωρίς τη συναίνεση των δανειστών τους, κουρεύουν τμήμα του χρέους τους, αναπτύσσονται στη συνέχεια με γρηγορότερο ρυθμό από ότι πριν.

ΣΤΗΡΙΧΘΗΚΑΝ ΣΕ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Στη μελέτη τους οι Ράινχαρτ και Τρέμπες ανέλυσαν συνολικά 47 χρεοκοπίες χωρών, οι περισσότερες στο διάστημα του μεσοπολέμου και στη Λατινική Αμερική των δεκαετιών του '80 και του '90. Από τα 47 κράτη τα 39 κατέγραψαν γοργούς ρυθμούς ανάπτυξη μετά την κήρυξη μερικής ή ολικής στάσης πληρωμών. Σε 6 περιπτώσεις παρατηρήθηκε στασιμότητα και μόνο σε δύο χώρες συρρικνώθηκε η οικονομία.Τα αξιοπερίεργο είναι ότι η ανάπτυξη κινήθηκε με πολύ γρήγορους ρυθμούς. Στα πρώτα 4 χρόνια μετά την χρεοκοπία στο διάστημα του μεσοπολέμου ο μέσος όρος ήταν της τάξης του 16% και στις χώρες της Λατινικής Αμερικής 9%.

Οι δύο οικονομολόγοι αποδεικνύουν με βάση ιστορικά δεδομένα ότι η διαγραφή χρεών έλαβε μεγάλες διαστάσεις. Το 1934 πολλές ευρωπαϊκές χώρες δήλωσαν ότι δεν θα μπορούσαν να εξυπηρετήσουν άλλο τα δάνεια από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο έναντι της Βρετανίας και των ΗΠΑ. Και ενώ για παράδειγμα το χρέος της Αυστρίας ήταν σχετικά μικρό, 23 εκ. δολάρια το 1934, η Γαλλία εξοικονόμησε ποσό της τάξης των δισεκατομμυρίων, μειώνοντας το χρέος της κατά 50% μετά το 1934.

«ΚΑΘΑΡΟ ΚΟΥΡΕΜΑ»

Μια συνηθισμένη αντίρρηση για τις διαγραφές χρεών είναι ότι ναι μεν οι βιομηχανικές χώρες εξοικονομούν βραχυπρόθεσμα χρήματα, μακροπρόθεσμα όμως «υποφέρουν» γιατί μετά τη χρεοκοπία κανείς δεν τις εμπιστεύεται, αφού έχουν διακινδυνεύσει την αξιοπιστία τους. Αλλά και αυτό φαίνεται να μην ισχύει, σύμφωνα με την μελέτη.

Μετά από μια χρεοκοπία το 1980 χρειάζονταν 4 χρόνια για να πάρει η χώρα νέα δάνεια. Την δεκαετία του '90 οι χώρες που κήρυξαν στάση πληρωμών πήραν σχεδόν αμέσως φρέσκο χρήμα. Για τους νέους δανειστές ήταν προφανώς αδιάφορο εάν οι προηγούμενοι «αιμορράγησαν».

Το συμπέρασμα της μελέτης των Ράινχαρντ και Τρέμπερ είναι σαφές: όταν οι χώρες είναι υπερχρεωμένες εκείνο που χρειάζεται είναι ένα καθαρό κούρεμα και όχι μακροχρόνιοι πολιτικοί τακτικισμοί.

Βέβαια σε όλα αυτά αναμένεται πολύ γρήγορα και ο προκατειλημμένος αντίλογος, δεδομένου ότι η Ράινχαρτ γίνεται αντικείμενο στενής παρακολούθησης, αφότου ''ανακαλύφθηκε'' ότι δήθεν σε δημοσιεύσεις της μετά το 2013 με θέμα το χρέος, τις οποίες έκανε μαζί με τον οικονομολόγο Κένεθ Ρογκόφ, καθηγητή στο Χάρβαρντ, κρύβονταν, τάχα, πολλά λάθη. 

Bασική πηγή: Deutsche Welle